PayOK keurmerk draagt bij aan juiste verloning arbeidsmigranten

PayOK keurmerk draagt bij aan juiste verloning arbeidsmigranten

Interview met Ger Jaarsma, voorzitter van het PayOK keurmerk

Stichting PayOK biedt een keurmerk dat controleert op de juiste betaling van uitzendkrachten in de hele inhuurketen. PayOK heeft deze week een brief geschreven aan het Aanjaagteam bescherming arbeidsmigranten. “Wij willen onze ervaringen met de controles in sectoren waar veel arbeidsmigranten werken delen.”

PayOK wordt niet geïnitieerd door de overheid, maar is een privaat initiatief.

Het sluit aan bij de bedoeling van de Wet Aanpak Schijnconstructies (WAS).

“Ons keurmerk is ontstaan vanuit signalen die inspectie-instellingen kregen tijdens uitzendcontroles. Zij zagen dat correcte cao-verloning in een aantal risicosectoren te makkelijk kan worden omzeild. Denk aan horeca, landbouw, tuinbouw, logistiek, metaal en schoonmaak. In die sectoren werken veel arbeidsmigranten. Het PayOK keurmerk stimuleert dat er correct wordt verloond volgens de betreffende cao’s in die sectoren.” Lees meer

Sinds dit jaar is Ger Jaarsma voorzitter van PayOK. “Wij zijn nu anderhalf jaar actief met ons keurmerk en hebben de nodige ervaring opgedaan. Het leek ons zinvol aanvullende adviezen te sturen aan het Aanjaagteam bescherming arbeidsmigranten onder leiding van Emile Roemer.”

De commissie Roemer is door minister Koolmees van SZW ingesteld om problemen met de gezondheidsrisico’s voor arbeidsmigranten in onder meer de vleessector in kaart te brengen en daar oplossingen voor aan te dragen. Tegelijkertijd adresseert dit rapport meteen ook misstanden bij de verloning, de werkomstandigheden en huisvesting van arbeidsmigranten.

“Wij zien bij onze controles wat er misgaat in de verloning en hoe dat kan worden bestreden,” zegt Jaarsma. “Een van de problemen is het gebrek aan transparantie in de keten van arbeid. Als je dat vergelijkt met het toezicht op de voedselketen, kun je daarin precies terugvinden waar en hoe het mis gaat met bijvoorbeeld een partij vlees tijdens het gehele productieproces. In de keten van arbeid werkt dat niet zo.”

Aansprakelijkheid
“De Wet Aansprakelijkheid Schijnconstructies stelt de opdrachtgever aansprakelijk voor de juiste beloning van iedereen in de arbeidsketen. Dat is terecht. Als je misstanden wilt vermijden, heb je een opdrachtgever nodig die het goed wil doen, niet alleen voor zijn eigen personeel, maar ook voor het uitbestede werk, de ingehuurde medewerkers. En naast het goed opdrachtgeverschap gaat het natuurlijk om goed werkgeverschap. Onderaannemers en de uitzendwerkgevers moeten het ook goed willen doen.”

Prijs van het product bepaalt de prijs voor arbeid
“Het gaat er natuurlijk ook om of consumenten en supermarkten bereid zijn een redelijke prijs te betalen voor producten in de schappen. Als vlees, kip, groente en fruit goedkoop moet worden geproduceerd, betalen de werknemers de prijs.

Wanneer een opdrachtgever of de tussenhandel voor een dubbeltje op de eerste rang wil zitten, kan een uitzendbureau kiezen; hij kan de opdracht weigeren omdat die leidt tot onderbetaling, cao-ontduiking, belabberde huisvesting en vervoer van arbeidsmigranten. Of hij kan de opdracht aannemen omdat die omzet genereert, ook al moet hij daarvoor de beloningsregels aan zijn laars lappen.”

Het begint bovenaan
“Sjoemelen en de zaak beduvelen, dan gaat makkelijker met buitenlandse uitzendkrachten, die niet of minder thuis zijn in de cao’s omdat ze onze taal en cultuur niet kennen. Als zij voor een habbekrats willen werken, ondermaats gehuisvest worden en met teveel mensen in een busje naar hun werk gaan, leidt dat tot gezondheidsrisico’s en onderbetaling. Berichten over uitbraken van het coronavirus bij arbeidsmigranten in slachterijen vestigen de media-aandacht weer op bestaande misstanden. Maar het begint bovenaan; je kunt de prijs van de voedselketen en de arbeidsketen niet van elkaar loskoppelen. Iedereen draagt een deel van de verantwoordelijkheid. Dat snappen en serieus nemen, daar gaat het om.

Als de opdrachtgever besluit dat hij alleen wil werken met partijen die het keurmerk PayOK voeren, kan hij er op vertrouwen dat er correct wordt verloond volgens de geldende cao en de cao-schalen.”

Topje van de ijsberg
“Bij onze keurmerkcontroles zien we dat 50% van de aangemelde uitzendorganisaties de verloningsprocessen goed heeft ingericht, 25% dient nog zaken te verbeteren en doet dat ook. De overige 25% van de aangemelde bedrijven krijgt het certificaat voor het PayOK niet, omdat zij niet willen of kunnen voldoen aan de voorwaarden. Het gaat dus mis bij een kwart van de bureaus die zich vrijwillig melden, omdat zij er belang bij hebben, zij willen namelijk zaken doen met de internationale organisatie die ons keurmerk verplicht stelt. Je begrijpt dat dit een topje van de ijsberg is; hoe gaat het eraan toe in de rest van de markt?

Kijk niet weg. Doe niet alsof het niet jouw zaak is. Door het PayOK-keurmerk verplicht te stellen kunnen opdrachtgevers hun rol in het arbeidsproces serieus nemen en werkelijk het verschil maken.”

Aandacht genereren en gesprek aangaan
“We wilden in gesprek gaan met vakbonden, de uitzendbrancheorganisaties, de branche organisaties van opdrachtgevers én individuele opdrachtgevers, maar door de coronacrisis is dat stil komen te liggen. De aandacht voor het onderwerp via het Aanjaagteam is zeer welkom. Op korte termijn zullen we de gesprekken weer oppakken.”

Interview: Hinke Wever

Lees ook
Rapport Aanjaagteam bescherming arbeidsmigranten
PayOK reageert op rapport Aanjaagteam bescherming arbeidsmigranten