Grote volumedaling flexbranche, maar snel herstel mogelijk

ING Economisch Bureau verwacht dat het volume in de flexbranche dit jaar met 20% daalt. Toch is er een snel herstel van de sector mogelijk. Waarom?

De verwachte krimp is veel groter dan tijdens de vorige crisis in 2009, toen het volume met 13% daalde. Met name in het tweede kwartaal is sprake van een sterke terugval, al noteerde de sector in het eerste kwartaal van dit jaar ook al een volumedaling van 8%.

Krimp door combinatie van factoren

1. De sector wordt hard geraakt door de coronacrisis.
2. In het eerste kwartaal was de arbeidsmarkt nog altijd krap.
3. De invoering van de Wet Arbeidsmarkt in Balans (WAB) per 1 januari 2020, waardoor flexwerkers duurder worden.

1. De flexbranche wordt hard geraakt door de coronacrisis
In de maanden april en mei nam de vraag naar uitzendkrachten sterk af vanwege de vele (gedeeltelijke) bedrijfssluitingen. Het aantal uitzenduren lag in de eerste helft van het jaar dan ook 19% lager ten opzichte van dezelfde periode een jaar eerder. Bovendien zijn in de sectoren die sterk zijn geraakt door de overheidsmaatregelen, zoals de horeca, detailhandel non-food en de luchtvaart, relatief veel oproep- en uitzendkrachten werkzaam.

Doordat bedrijven minder en soms geen werk hadden werd het flexibele personeel, waaronder uitzendkrachten, als eerste naar huis gestuurd. Zo nam het aantal flexwerkers in het tweede kwartaal af met 272.000 ten opzichte van hetzelfde kwartaal een jaar eerder, terwijl het aantal werknemers met een vast dienstverband over dezelfde periode met 157.000 is toegenomen.

2. Minder vraag door krappe arbeidsmarkt
De volumekrimp in de flexbranche is overigens al langer gaande. In 2019 lag het volume 1% lager ten opzichte van 2018, met name vanwege een krappe arbeidsmarkt. Zo waren er eind 2019 met 1,1 werklozen per openstaande vacature bijna evenveel vacatures als werklozen. Dit maakte het voor uitzendbureaus moeilijk om voldoende geschikte uitzendkrachten te vinden. Door de coronacrisis neemt de spanning op de arbeidsmarkt snel af. Doordat het aantal openstaande vacatures in het tweede kwartaal is gedaald en de werkloosheid oploopt, zijn er nu 1,7 werklozen per openstaande vacature. Met een oplopende werkloosheid is de verwachting dat de spanning in de loop van het jaar verder afneemt.

3. Nieuwe wet maakt uitzendkrachten duurder
Per 1 januari 2020 is de Wet Arbeidsmarkt in Balans (WAB) ingevoerd. De wet is bedoeld om een vast contract minder vast te maken en een flexibel contract minder flexibel. De wet heeft tot gevolg dat een uitzendkracht 5% tot 10% duurder wordt. In het eerste kwartaal daalde het volume met 8%, terwijl de prijs, tegen de trend in, met 7% toenam. Voor inlenende bedrijven kan het daardoor goedkoper zijn om direct zelf personeel in dienst te nemen. Bovendien geldt de regeling niet voor zzp’ers, waardoor er een verdere verschuiving plaatsvindt richting de inhuur van zzp’ers.

Vooral moeilijke tijden voor de meeste nichespelers
Gezien de huidige ontwikkelingen staan de grote ‘bulkspelers’ er tijdens deze crisis beter voor dan de nichespelers. Een uitzondering hierop zijn de uitzenders die actief zijn in een niche waar nog wel veel vraag is, zoals naar zorgpersoneel en ict’ers bijvoorbeeld. Vorig jaar, met de krapte op de arbeidsmarkt, was dat net andersom, toen hadden uitzenders het moeilijk om grote aantallen uitzendkrachten te werven, terwijl nichespelers veel gerichter personeel konden leveren.

Flexbranche staat voor meerdere uitdagingen
Naast de coronacrisis heeft de sector de handen vol aan een aantal andere uitdagingen. Zo staat het verdienmodel onder druk door concurrentie van zzp’ers en online platformen en zijn er misstanden in de huisvesting van arbeidsmigranten. Ook wordt omscholing voor uitzendkrachten steeds belangrijker, zeker nu door het coronavirus bepaald werk structureel verandert of zelfs geheel verdwijnt

Snel herstel mogelijk
Hoewel de flexbranche hard is geraakt door de coronacrisis, kan de sector ook weer snel herstellen als de economische groei aantrekt. Uit de vorige crisis blijkt dat bedrijven bij groei veelal eerder flexibel personeel inhuren dan dat ze direct vast personeel in dienst nemen, zeker gegeven de huidige onzekerheden. Een hogere prijs nemen ze op de koop toe. De verwachting is dat de flexbranche in 2021 dan ook weer terug kan zijn op het pre-corona niveau van eind 2019.

Bron: ING, augustus 2020