"Voor futureproof ondernemen in flex"
SLUIT MENU

Esther Koot, expert in cao-recht en arbeidsverhoudingen

Esther Koot, expert in cao-recht en arbeidsverhoudingen

mr. dr. Esther Koot-van der Putte
mr. dr. Esther Koot-van der Putte

Interview met mr. dr. Esther Koot-van der Putte

Gepromoveerd in cao-recht met een diepe passie voor arbeidsverhoudingen en bestuurslid van de NVA.

“Ik ondersteun betrokken partijen wanneer zij nieuwe oplossingen moeten verzinnen voor vraagstukken in de praktijk en faciliteer dat met mijn juridische expertise,” zegt zij.

Cursussen in cao-recht
Esther Koot heeft met haar bureau CAO-recht Advies en Opleiding een veelzijdige praktijk opgebouwd. Zij adviseert en geeft cursussen cao-recht voor een brede waaier aan belangstellenden; bestuurders van werkgeversorganisaties en vakbonden, beleidsjuristen, advocaten, OR-leden en medewerkers van het ministerie.

Cao-coaches
Sinds 2015 vormt zij samen met Huub de Graaff het team Cao-coaches. Hij was tot voor kort directeur van het Sociaal Fonds Architecten. Zij hebben een levensgroot spel bedacht met pilonnen en dobbelstenen dat deelnemers in een grote ruimte kunnen spelen. Het is zo ingericht dat het helpt om het gesprek tussen stakeholders op gang te brengen, wanneer dat muurvast zit en nieuwe perspectieven alleen nog met creativiteit (out-of-the-box denken) en theoretische expertise kunnen worden verkend.

Zzp-tariefafspraken in CAO Architecten
Samen hebben zij anderhalf jaar lang alle partijen en experts in het land benaderd om bodemtarieven voor zzp’ers mogelijk te maken in de CAO Architecten. Ze deden het om niet, uit passie. “Wij wilden onafhankelijk zijn. We hebben het uiteindelijk voorgesteld als een proeftuin, waardoor ook FNV het idee wilde steunen. Uiteindelijk was het ministerie bereid tot algemeen verbindend verklaring. Een doorbraak. Lange tijd leek het onmogelijk vanwege het mededingingsrecht.” Lees meer

Fascinatie
“Er zijn weinig arbeidsrecht juristen die zich volledig toeleggen op het cao-recht. Mij heeft het altijd gefascineerd,” vertelt Esther Koot. “Ik las laatst in oude aantekeningen dat ik op de middelbare school een beroepskeuzetest deed, die al uitwees dat mijn interesse uitging naar iets wat min of meer lijkt op wat ik nu doe. Toen had ik nooit gedacht dat er wegen bestonden naar waar ik nu ben.”

Loopbaan
“Ik ging rechten studeren, vond het arbeidsrecht heel interessant en het collectieve arbeidsrecht nog interessanter. Het AIAS bood een ‘minor arbeid’, mijn 5e studiejaar stond daardoor in het teken van arbeidssociologie, arbeidspsychologie en arbeidsrecht. Ik vond het super mooi om te zien hoe die vakgebieden op elkaar inwerken. Vervolgens heb ik een half jaar in Berlijn studie gemaakt van het Duitse collectief arbeidsrecht. Na mijn afstuderen kon ik bij de UVA promoveren. Ik heb enkele rechtsvergelijkende onderzoeken gedaan, onder meer in Duitsland. In mijn promotieonderzoek deed ik onderzoek in Keulen. Duitsers hebben een soortgelijk cao-rechtssysteem als wij; het onze is afgeleid van hun systeem, maar zij passen het strikter toe. Onze Wet CAO bestaat al sinds 1927 en eigenlijk is er in de tussentijd heel weinig aan de wettekst veranderd.

Na mijn promotieonderzoek – ik zat het liefst met mijn neus in de boeken – zei Evert Verhulp: ‘Ga maar in de wijde wereld kijken.’ Dat ik nu bruggen sla tussen de wereld van de arbeidsverhoudingen, de theorie en de gebruikers van het cao-recht vind ik heel erg leuk.”

Bruggen slaan
“Deelnemers in mijn cursus, advocaten bijvoorbeeld, vertellen mij dat ze iets in een cao onhandig vinden; enige tijd later spreek ik iemand van een vakbond en kan ik dat voorleggen. Dan komt die weer met een idee en zo gaan dingen in beweging komen. Het is een voortdurende kruisbestuiving. Aan de cursus nemen mensen deel met allerlei achtergronden; ministerie, advocatuur, ondernemingsraden, bedrijfsjuristen van grote of kleinere bedrijven. Het leukst vind ik het als ze met elkaar in gesprek gaan en op die manier ook van elkaar leren. De cursus biedt een neutraal terrein waar ze met elkaar kunnen praten achter gesloten deuren. Zelf vind ik het ook fijn om die neutrale pet te hebben. Die uitwisseling faciliteren, dat past perfect bij mij.”

Niet in de advocatuur
“Voor ik mijn huidige rol kreeg, werkte ik een tijdje in de advocatuur, maar daar ligt niet mijn hart. Ik werk graag autonoom, zoals ik ook al gewend was tijdens mijn promotie. Het vertegenwoordigen van één partijbelang ligt me ook niet zo. Bij Allen & Overy heb ik een tijdje gewerkt als professional support lawyer onder leiding van Ferdinand Grapperhaus. Dat was leerzaam en nuttig. Tegelijkertijd heb ik mijn eigen bedrijf opgebouwd; in 2007 ben ik gestart met CAO-recht Advies en Opleiding. Vanaf 2010 heb ik mij volledig gericht op mijn eigen bedrijf en dat ging meteen heel erg goed.”

Schrijven en kennis delen
“Ik probeer steeds vooraan te lopen. Het is een klein gebied, als je erdoor bent gegrepen word je een specialist. Ik schrijf veel over de materie binnen de juridische literatuur (Kluwer en SDU), ik krijg werk via mijn netwerk, reclame van mond tot mond en mijn website. Het cao-recht is een lang bestaand en handig stelsel, andere landen in Europa werken er ook mee. Ik verwacht dus niet dat het snel gaat verdwijnen.”

Puzzels terugbrengen tot eenvoudige stappen
“Het draait steeds weer om de ontrafeling van een vraagstuk tot de onderliggende technische stappen. In mijn onderwijs probeer ik dat cursisten en studenten aan te leren. Het cao-recht heeft vaak een moeilijk imago. Wanneer er plots een vraagstuk opduikt, ontstaat er lichte paniek. Ik probeer dan een stappenplan aan te reiken.”

Grondslagen voor verplichte toepassing cao
Vaak gaat het om de vraag: is deze werkgever verplicht om de cao toe te passen? Waarom, wat is de grondslag? Is dat een algemeen verbindend verklaring, is het lidmaatschap van een werkgeversvereniging, is het een vakbondslid, is er een afspraak gemaakt in het contract (een zogenoemd incorporatiebeding). Er zijn dus verschillende grondslagen om een cao van toepassing te laten zijn. Elk van die grondslagen heeft zijn eigen werking. Een algemeen verbindend verklaring heeft geen nawerking als die verlopen is, maar wanneer je lid bent van een werkgevers- of vakbondsvereniging, kan er voor jou wel nawerking ontstaan. Als je een individuele afspraak maakt, hangt het er maar net van af hoe je die tekst hebt opgesteld. Zo zijn er heel veel nuances in het voorgebied van de binding aan de cao. Die vragen moeten vaak eerst worden opgelost voordat je aan de loontabellen toekomt.”

Werkingssfeer
“Een ander belangrijk ding is de werkingssfeer. Daar komen ook veel vragen over. ‘Zij vinden: wij vallen eronder, maar wij vinden van niet.’ Dan gaat het om de feiten; wat doet het bedrijf eigenlijk. Betrokkenen komen bij mij voor een onafhankelijke opinie. Met mijn rapport weten ze wat hun rechtspositie is en welke mogelijkheden ze hebben.”

Zijn we nog iets vergeten?
“O ja, ik geef ook nog les in collectief arbeidsrecht aan de Rijksuniversiteit Groningen. Normaal gesproken gaat dat om een paar colleges in het jaar. Afgelopen jaar werkte ik er vaker als invaller.

Enfin, schrijf maar op dat ik het liefst bruggenbouwer ben met een grote passie voor de mogelijkheden binnen het cao-recht.”

Voilà, met plezier. Het was een aangenaam gesprek.

Interview: Hinke Wever

Kijk voor meer informatie op haar site cao-recht.nl.

Esther Koot gaat met regelmaat columns schrijven voor FlexNieuws.

Lees ook
Tariefafspraken voor zzp’ers in CAO Architecten

Hinke Wever is een creatieve verbinder van werk- en levensterreinen. Ze was als redacteur vanaf de start betrokken bij FlexNieuws.