Commissie Borstlap geeft professionele zzp’ers onvoldoende ruimte

Interview met Josien van Breda, voorzitter Platform ZZP-dienstverleners

Bij het Platform ZZP-dienstverleners is de top 5 organisaties in de flexbranche aangesloten en nog circa twintig kleinere bureaus.

Josien van Breda reageert in dit interview op het vorige week gepresenteerde rapport van de Commissie Regulering van Werk, onder leiding van Hans Borstlap.

Zzp’ers doen betekenisvol werk
“Zzp’ers en de zzp-dienstverleners komen er bekaaid vanaf in dit rapport. De Commissie noemt vooral de excessen in de platformeconomie, die misbruik maken van zzp’ers en legt de nadruk op het oneigenlijk gebruik van driehoeksrelaties. Dat doet de realiteit van professionele zzp’ers en bureaus die hen bemiddelen tekort.

Zzp’ers doen betekenisvol werk. Werk wordt tegenwoordig meer projectmatig georganiseerd. Bedrijven doen graag een beroep op expertise die zzp’ers kunnen bieden. Wij vinden het bovendien belangrijk dat mensen zelf kunnen kiezen voor de manier van werken die bij hen past.

Ook al maak je de arbeidsovereenkomst aantrekkelijker voor werkgevers en ook al maak je de fiscale verschillen tussen zzp’ers en werknemers kleiner, ook al voer je een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering in, de zzp’er blijft de meest wendbare werkende van de arbeidsmarkt. De afschaffing van de VAR, de komst van de Wet DBA, het marginaliseren van de zelfstandigenaftrek hebben geen van allen geleid tot een kleiner aantal zzp’ers.

Daarom vind ik het jammer dat het rapport vooral vanuit een juridisch denkraam geschreven, waardoor de contractvorm centraal staat en niet de (zelfstandig) werkende.”

Verbetering van de arbeidsmarkt
“Wij zijn het er wel mee eens dat er op korte termijn iets moet gebeuren om de arbeidsmarkt toekomstbestendig te maken. De manier waarop de arbeidsmarkt nu is georganiseerd, werkt niet. Er is onvoldoende ruimte voor innovatie, een ongelijk speelveld tussen werkenden en niet voldoende betekenisvol werk aan de basis van de arbeidsmarkt.

Wat betreft de bijdrage van zzp’ers aan het sociale stelsel beschouw ik een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering als de prijs die de zzp’er moet betalen om de vrijheid van het ondernemerschap te behouden.

Cruciaal vind ik dat betrokken partijen elkaar vinden vanuit de gezamenlijke verantwoordelijkheid voor een goed functionerende arbeidsmarkt. Ik zie het als het grootste risico voor de uitwerking van de plannen, dat mensen afwijzen wat niet in hun straatje past. Dat leidt tot ‘cherry picking’, het is belangrijk dat iedereen zijn schouders zet onder de noodzakelijke veranderingen.

Verbetering van het stelsel voor de arbeidsmarkt kan alleen ontstaan als het arbeidsrecht, het fiscaal recht en de sociale zekerheid tegelijkertijd worden aangepakt. Er is een masterplan nodig dat uitvoerbaar is. Hoe kunnen wij het met z’n allen eens worden over de manier waarop we dat gaan bereiken. Een nieuwe benadering werkt alleen als het aansluit bij hoe mensen in de praktijk geneigd zijn te werken. Daar liep het op vast bij invoering van de Wet DBA.”

Aov-verplichting verkleint noodzaak aantal zzp’ers te beperken
“De commissie wil het arbeidscontract nu echter zover oprekken dat een zzp’er amper nog bij zakelijke opdrachtgevers kan werken. De commissie legt het gezagscriterium heel ruim uit. Als je bij een organisatie werkt ben je werknemer, tenzij…. Wij denken dat het niet realistisch is om op die manier de arbeidsmarkt in te delen. Het is ook niet nodig, want de voornaamste reden om iedereen onder een arbeidsovereenkomst te laten vallen, heeft betrekking op de geringe bijdrage van zelfstandigen aan de collectieve sociale zekerheid. Met de verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering wordt dat argument ondervangen. Dat haalt de druk van de ketel en dan hoef je de zzp-bemiddelaars en zzp’ers niet nog extra dwars te zitten.”

Gelijkwaardige driehoek
“Onze bijdrage aan de arbeidsmarkt is een gelijkwaardige driehoek waarbij de bemiddelaar tussen de opdrachtgever en de zzp’er in zit en oog heeft voor beider belangen. Hij zorgt dat het juridisch klopt en goed geregeld is. Er is in de markt behoefte aan gespecialiseerde en gekwalificeerde zzp’ers, die op projectbasis willen werken. Dat faciliteren wij met netwerkmogelijkheden, scholing en loopbaancoaching. Onze deelnemers werken als een persoonlijk adviseur voor de zzp’er en de opdrachtgever.”

Minimumtarief en opt-out werkt niet
Wat vind je van lopende wetsvoorstellen om de zzp-markt in goede banen te leiden?
“Ik las dat de commissie Borstlap geen voorstander is van het wetsvoorstel voor minimumbeloning van zelfstandigen en een opt-out voor zzp’ers met een hoog tarief. Daar ben ik het mee eens. Vanuit onze organisatie hebben wij dit beargumenteerd in onze bijdrage aan de internetconsultatie van het wetsvoorstel. Lees meer

Ik snap wel dat de overheid iets wil doen om de basis van de arbeidsmarkt te beschermen en te zorgen dat mensen die in een ongelijkwaardige onderhandelingspositie zitten te versterken. Het minimumtarief is niet de beste manier om dat te bereiken, want het leidt tot een grote administratieve lastendruk. Wij willen regels die uitvoerbaar en handhaafbaar zijn. Het voorgestelde wetsartikel was zo gedetailleerd, er werden zoveel zaken uitgevraagd, dat het onwerkbaar wordt. Er zijn andere manieren om bescherming te bieden.”

Stel de werkende centraal
“Met betrekking tot werkplatformen en laagbetaalde zzp’ers adviseert de commissie om platformaanbieders premies te laten inhouden en afdragen. Daar zie ik ook eerder een oplossing dan in het verplicht stellen van een minimumtarief. In het rapport staat de contractvorm voortdurend centraal. Wij stellen liever de werkende centraal. Wij pleiten ervoor dat de opleiding en de verzekeringen van zelfstandigen op orde zijn en er een duidelijk afgebakende opdracht is. Dan kunnen mensen prima als zzp’er aan de slag. Kijk, de wet is één ding, maar de praktijk is een andere. De maatregelen moeten aansluiten bij de logica in de markt. Dat is heel belangrijk bij de uitwerking van de adviezen.

Via dit rapport heeft de wetenschap zich uitgesproken, nu moet werkend Nederland nog overtuigd worden van de noodzaak van verandering.”

Op naar een betere zzp-markt
“Als zzp-bemiddelaars willen wij de zzp-markt beter maken. Wij hebben een code van goed opdrachtgeverschap, die veel handvatten bevat voor communicatie, tips voor hoe je met elkaar omgaat, hoe je afspraken vastlegt, op welke zaken je elkaar kunt aanspreken. Daarop willen wij voortborduren, omdat we hiermee uitgaan van gelijkwaardigheid in de werkrelaties.

De lasten, rechten en plichten moeten eerlijk worden verdeeld. Dat is de enige manier om de markt gezamenlijk verder te brengen. Daarom zijn wij voor duidelijkheid en regelgeving die uitlegbaar en handhaafbaar is.”

Interview: Hinke Wever