UWV: iets minder spanning op de arbeidsmarkt

Eind 2023 daalde de spanning op de arbeidsmarkt voor het tweede kwartaal op rij. Daardoor is de arbeidsmarkt niet meer ‘zeer krap’, maar ‘krap’. In veel regio’s en beroepen was nog steeds sprake van een zeer krappe arbeidsmarkt. Dit blijkt uit de nieuwste data van de UWV Spanningsindicator.

Seizoenseffect

Vanaf het eerste kwartaal van 2022 was de arbeidsmarkt zeer krap. Het historische hoogtepunt van de krapte werd bereikt in het tweede kwartaal van 2022. Daarna koelde de arbeidsmarkt langzaam af, met uitzondering van het tweede kwartaal van 2023. Toen liep de spanning iets op, vermoedelijk als gevolg van een seizoenseffect.

• Meer aandacht voor welzijn Nederlandse werknemers dankzij personeelstekort

De arbeidsmarkt bleef zeer krap tot in het vierde kwartaal van 2023. De spanning nam verder af, van zeer krap naar krap. Door de recente dalingen keerde de Spanningsindicator terug op het niveau van het vierde kwartaal van 2021. Toen was de arbeidsmarkt voor het laatst krap.

Aanbod neemt toe, vraag daalt

De afgenomen spanning in het vierde kwartaal van 2023 heeft 2 oorzaken. Ten eerste is het  aantal openstaande vacatures ten opzichte van het derde kwartaal van 416.800 naar 389.200 gedaald, een daling van 6,6%. Het aantal vacatures nam in alle sectoren af, vooral in de industrie, cultuur en horeca.

Daarnaast is het aantal kortdurende WW’ers toegenomen. Het aantal personen met een verstreken WW-duur van maximaal 6 maanden groeide ten opzichte van het kwartaal ervoor met 5,9%.

• Werkgevers investeren meer in personeelsbehoud tegen personeelskrapte

De daling van het aantal vacatures en de toename van het aantal kortdurende WW’ers waren het gevolg van een lichte economische krimp in het laatste kwartaal van 2023. Hierdoor hadden veel sectoren het iets lastiger.

Steeds meer beroepsgroepen bereiken omslagpunt

Voor 60 van de 93 beroepsgroepen bleef de arbeidsmarkt in het laatste kwartaal zeer krap. Bij 3 beroepsgroepen gold een gemiddelde spanning en waren er ongeveer evenveel vacatures als werkzoekenden:

• reisbegeleiders
• hulpkrachten bouw en industrie
• chauffeurs auto’s, taxi’s en bestelwagens

Hoewel de arbeidsmarkt voor de meeste beroepen nog (zeer) krap was, daalde de waarde van de Spanningsindicator voor 63 van de 93 beroepsgroepen die worden meegenomen in de berekening van de indicator. Steeds meer beroepsgroepen komen dicht bij het omslagpunt van zeer krap naar krap.

• 65-plussers als oplossing voor personeelstekorten

In veel regio’s neemt de spanning af

In het vierde kwartaal van 2023 daalde de spanning op de arbeidsmarkt in 32 van de 35 arbeidsmarktregio’s. Voor de meeste van deze regio’s veranderde dit niets aan de typering ‘krap’ of ‘zeer krap’. In 6 regio’s ging de spanning van zeer krap naar krap:

1. Haaglanden
2. Midden-Brabant
3. Midden-Gelderland
4. Midden-Limburg
5. Noord-Holland Noord
6. Zuid-Kennemerland en IJmond

In 3 van de 35 arbeidsmarktregio’s nam de spanning licht toe:

1. Drechtsteden
2. Flevoland
3. Gooi en Vechtstreek

Het dashboard Spanningsindicator is hier te vinden.

Pauze

Arbeidsmarktexpert Wim Davidse beschouwt de huidige situatie als een ‘pauze op de arbeidsmarkt’, maar waarschuwt dat deze rustige periode snel voorbij kan zijn. “Vanaf de zomer, of misschien begin volgend jaar, gaan we weer los op de arbeidsmarkt.”

“Op het moment dat er weer meer vacatures bijkomen omdat werkgevers meer mensen nodig hebben, wanneer de economie weer wat aantrekt, dan zitten we bij wijze van spreken binnen een paar seconden weer op zo’n super krappe arbeidsmarkt. Dan komt de vergrijzing erbovenop en wordt het alleen maar spannender. Dus ik zeg: ‘benut deze pauze want de tweede helft gaan nog moeilijker worden dan de eerste’.”

Kantelende wereld van werk

Davidse: “Als we geen goede oplossing verzinnen zitten we de rest van ons leven op een zeer krappe arbeidsmarkt. Werkgevers moeten nu echt hun best gaan doen, ze moeten vanuit de kandidaat gaan denken. Aanstekelijk werkgeverschap. Dat geldt ook voor flexbureaus.”

Ondanks de uitdagingen is Davidse optimistisch over de toekomst van de flexbranche. “De wereld van werk kantelt nu van werkgever naar werknemer, uitzendkracht of gedetacheerde. “Die worden nu de baas op de arbeidsmarkt. En dat is super leuk.”

Lees ook: Waarom de flexbranche een rooskleurige toekomst heeft