Roerige tijden, wekenlang leegloop en weer vol aan de slag

Roerige tijden, wekenlang leegloop en weer vol aan de slag

Interview met Daan Slütter, directeur uitzendbureau 4 Minutes

In het najaar van 2019 schreef Daan Slütter een brief aan minister Koolmees. Hij sprak zijn zorgen uit over kostprijsverhogingen in de uitzendbranche, terwijl de zzp-maatregelen nog niet waren verbeterd. Hij vreesde een ‘waterbedeffect’. “Het prijsverschil tussen uitzendkrachten en zzp’ers is zo’n 7%, dat is riskant, op termijn maakt dat veel uit.”

Daan is met zijn uitzendbureau 4 Minutes actief in de productie en logistiek in Twente.
Hoe is het nu met zijn bedrijf en welke gevolgen heeft de crisis voor zijn medewerkers?

Bijna alle klanten stuurden tegelijk hun uitzendkrachten terug
“We hebben erg roerige tijden gehad. In januari en februari van dit jaar draaiden we nog enkele zeer goede maanden. Vervolgens ging onze business door de coronacrisis heel hard naar beneden.

In maart stuurden onze grootste klanten heel veel van onze mensen terug. Ik durfde op een zeker moment bijna de telefoon niet meer op te nemen. Bijna alle klanten belden tegelijk en gaven aan dat zij geen werk meer hadden voor onze flexmedewerkers. Gelukkig is het werk nu weer vrijwel helemaal terug en draaien we een omzet die zelfs beter is dan vorig jaar.

Spannend was het wel, want wij hadden juist gedaan wat de bedoeling was van de Wet Arbeidsmarkt in balans. Wij hadden meer vaste contracten geregeld en meer mensen in dienst genomen volgens fase 3 van de uitzendcao, en ook medewerkers in fase 2 met een vast aantal uren. Door de plotselinge leegloop zaten er flexmedewerkers van ons thuis, waarvan ik het nooit had gedacht.”

In de toekomst wat voorzichtiger zijn
“Dat heeft voor mij wel de ogen geopend dat ik niet blind kan varen op de strategie die wij hadden uitgestippeld om de beste te worden door alle goede mensen aan ons te binden en zoveel mogelijk aan het werk te houden. Ook wij zullen daarin wel wat voorzichtigheid moeten betrachten, omdat de wereld meer onzeker is dan je tevoren kunt bedenken. Je weet dat er op enig moment een economische crisis komt, je weet alleen niet wanneer. Je verwacht in ieder geval niet dat alle klanten tegelijkertijd zeggen dat ze geen mensen meer nodig hebben.

Met onze business zitten wij vooral in de grotere contracten voor productiewerk. Als je daarbij leegloop ervaart, heeft het weinig zin om rond te gaan bellen om mensen elders te proberen te slijten. Alles zit in vaste suppliercontracten gegoten. Als je goede monteurs in dienst hebt, kun je die meestal wel onderbrengen bij nieuwe klanten. Voor productiemedewerkers is dat anders, want zij werken doorgaans in projecten die al vastliggen.”

Klanten denken door de onzekerheid aan 70% vast en 30% flex
“De klanten die ik nu spreek, zeggen dat ze op de middellange termijn denken nog meer gebruik te gaan maken van flexkrachten. In december zei een aantal bedrijven dat ze in plaats van 80% vast en 20% flex, zaten te denken aan 90% vast en 10% flex. Nu denken ze in de richting van 70% vast en 30% flex, omdat ze vinden dat de economische situatie behoorlijk onzeker is geworden.

Ik verwacht daarom dat werkgevers in de komende vier of vijf jaar zelf structureel minder werk aan gaan bieden en meer gebruik maken van leveranciers van flexibele arbeid.”

Flex als oorzaak van de ellende of juist de oplossing?
“Ik was enigszins getergd om te horen van Koolmees, maar ook van de baas van UWV dat de Commissie Borstlap gelijk heeft dat de economie te flexibel is, omdat de flexkrachten er het eerst uit vliegen. Dat is een eenzijdige uitleg van de oorzaak. Ik vind dat het vaste contract te vast is. Flex vangt nu de klappen op voor de vaste contracten. Zo’n 6 of 7 miljoen mensen in ons land hebben geen last van de crisis; zij krijgen hun lonen doorbetaald. Alle flexkrachten vangen de klappen op en worden afgescheept met 600 euro compensatie. Dat vind ik schandalig.

Een zzp’er heeft er nog zelf voor gekozen om ondernemer te worden en risico’s te lopen. Natuurlijk is deze situatie zo extreem, dat niemand dit had kunnen voorzien. Daarom vind ik het goed dat ook zij worden geholpen. Er hoort wel meer consideratie te zijn met uitzendkrachten. Die hebben er niet voor gekozen ondernemersrisico’s te lopen. Een zzp’er wordt nu gecompenseerd op bijstandsniveau, ruim twee keer zoveel als het bedrag voor uitzendkrachten. Dat is toch niet uit te leggen?

De flexbranche wordt geschetst als de oorzaak van de ellende. Maar ik vind dat wij ook de oplossing zijn. Dat mag ook wel eens worden gezegd. Als ik zie hoeveel mensen wij in de leegloop hadden, die wij allemaal weer tijdelijk aan het werk hebben gekregen.”

Helpen waar het klemt
“Heel veel mensen die eerst voor ons productiewerk deden, zijn tijdelijk andere banen gaan doen. Voor een klant van ons die het heel moeilijk heeft, bemiddelen wij zelfs zijn mensen naar derden, zonder dat wij daar zelf iets aan verdienen, waardoor die klant makkelijker kan overleven. Zijn mensen hebben nu tijdelijk een andere baan en drukken niet op zijn loonlijst.

Deze positieve rol van de uitzendbranche wordt onderbelicht. Het is makkelijk om uitzendbureaus te bashen. Ondertussen pakken uitzenders heel veel dingen op om de arbeidsmarkt weer op gang te brengen. Wat schieten wij er als samenleving mee op, dat mensen die werkloos zijn geraakt, zoals bij KLM, werkloos blijven en in die uitzichtloze situatie doorbetaald krijgen? Die kunnen toch beter elders aan het werk gaan? Zo kijk ik ernaar met mijn uitzendbril.

Wij hadden in maart en april zo’n 65 mensen in de leegloop zitten. Die zijn nu allemaal weer aan de slag. Dat is toch geweldig. Bijna iedereen van die groep heeft in de tussentijd wel even een andere job gedaan. Van de 65 waren er maar een stuk of 10 die gedurende die hele periode in de leegloop waren.”

Misverstanden over de NOW voor uitzenders
“Ook wij hebben moeten afschalen. Een deel van de medewerkers die bij ons een flexcontract hadden met uitzendbeding, moesten wij laten gaan. Wij konden die mensen niet op de loonlijst houden, want wij konden en kunnen de NOW-regeling niet aanvragen. Vergeleken met vorig jaar was ons omzetverlies minder dan 20% en dan is overheidssteun niet mogelijk. Toch viel 70% van ons werk weg in maart en april. Ik kreeg vervolgens wel een woedende uitzendkracht aan de lijn, die vond dat ik steun kon vragen bij de overheid, want dat had het UWV hem verteld. Er zijn nogal wat misverstanden over de steunmaatregelen.”

Overheid en uitzendregime
Heb je een reactie gekregen op je open brief aan Koolmees?
“Nee.
Ik vind dat wij in de val zijn gelopen van de plannen van minister Koolmees. Wij moesten rondom de jaarwisseling met terugwerkende kracht transitievergoeding betalen voor flexkrachten over de afgelopen twee jaar, waarvoor wij geen geld hebben kunnen reserveren. Dat heeft ons veel extra geld gekost. Wij hebben keurig meer mensen vaste contracten aangeboden. En toen kwam de crisis waardoor wij die mensen wekenlang in de leegloop (=zonder werk) hadden zitten, waar geen omzet tegenover stond. En nu kondigt minister Koolmees ook nog aan dat het uitzendregime strakker moet worden.”

Aanpak faillissementsfraude nodig
“In mijn ogen kun je de boeven in de uitzendbranche niet aanpakken via een strenger uitzendregime. Zolang er nog faillissementswetgeving is, waarbij iemand zomaar weer een nieuwe BV mag starten, kom je met een strakker uitzendregime niet verder met de bestrijding van malafiditeit.

Het is geen oplossing om het alle goedwillende bedrijven moeilijk te gaan maken, zolang die faillissementsfraude niet wordt aangepakt. Een borgsom betalen om een uitzendbureau te mogen starten, vind ik dan nog een betere optie.

Er is nog iets wat ik niet begrijp in de handhaving. Ik zie nog steeds uitzenders die voor 15 euro per uur, inclusief 5-ploegentoeslag, mensen leveren. Je kan op je vingers natellen dat dat niet klopt. Dat moet worden aangepakt. Zo ingewikkeld kan dat niet zijn. Als ik het zie, dan zien andere instanties toch ook dat dit soort dingen gebeuren. De inlener zou meer aansprakelijk moeten worden gesteld. Als die 15 euro per uur voor ingeleend personeel betaalt, weet die echt wel dat hij fout bezig is. Het gaat juist om de louche uitzenders en inleners die het voor de anderen verpesten. Ik denk dat de overheid het bedrijf van zulke inleners stil moet leggen. Dat sorteert waarschijnlijk meer effect.”

Klanten over prijsverhoging
“Onze klanten hebben de invoering van de Wet Arbeidsmarkt in balans over het algemeen goed opgepakt. Ze zagen wel in dat onze prijsverhogingen nodig waren. Die werden bepaald door de wetgeving. Ik heb ook niet het idee dat mijn klanten persé de laatste procenten marge naar beneden willen halen.”

Samenwerken voor werkgelegenheid
“Enfin, het zijn rare tijden. En ik wil wel benadrukken dat de uitzendsector een deel van deze crisis helpt op te lossen. Wij hebben goed samengewerkt met uitzendbureaus in de regio. Wij hielpen andere bureaus met hun leegloop en zij hebben ons geholpen door werk te vinden voor mensen die wij geen job meer konden bieden. Wij hebben ook auto’s kunnen lenen bij een andere uitzender in de buurt, want daar stonden de bedrijfsauto’s stil, terwijl wij vanwege de RIVM voorschriften extra auto’s nodig hadden om mensen te vervoeren naar hun werkplekken. Er is goed samengewerkt. Die solidariteit is mooi, daarmee helpen we elkaar en de arbeidsmarkt in de regio.”

Interview: Hinke Wever