SER rapport Werken zonder Armoede

Werk, en dus salaris, biedt niet voor iedereen voldoende bestaanszekerheid. Zo’n 220.000 werkenden zijn arm, ondanks hun inkomen uit werk.

Deze mensen werken vooral op oproepbasis of zonder vaste uren, met weinig uren of als zzp’er. Velen van hen werken in deeltijd of onregelmatig, dus niet het hele jaar door hetzelfde aantal uren.

Hoe kan dit worden verbeterd?
De SER (Sociaal Economische Raad) doet aanbevelingen. Wat kan het (nieuwe) kabinet doen? En wat kunnen gemeenten en werkgevers doen?

Zie details in het rapport Werken zonder Armoede

Verhoog het wettelijk minimumloon
Zorg dat mensen voldoende inkomen halen uit hun werk en dat dat inkomen voldoende stabiel is. Daarvoor kunnen bijvoorbeeld instrumenten van premies en belastingen worden ingezet. Ook stelt de SER voor om het wettelijk minimumloon te verhogen en de loonkostenstijging hiervan te compenseren om werkgelegenheidsverlies te voorkomen.

Beschikbare steun bij gemeenten is vaak niet bekend bij de doelgroep
Zzp’ers en flexwerkers hebben grote moeite om alle beschikbare steun te krijgen.
Gemeenten maken eigen beleid om de gevolgen van armoede voor hun inwoners te verzachten. Er zijn allerlei tegemoetkomingen voor minima, zoals kindpakketten, stadspassen voor korting en kwijtschelding van gemeentebelastingen. Een groot deel van de werkende armen maakt hier echter geen gebruik van. Omdat ze niet weten dat die regelingen er zijn of omdat ze denken dat die alleen bedoeld zijn voor bijstandsgerechtigden. Ook schaamte speelt een rol.

Vraag door bij iedereen die zich bij een (gemeentelijk) loket meldt
Omgekeerd zijn de werkende armen vaak niet goed in beeld bij de gemeente. De SER roept gemeenten dan ook op om deze mensen actiever op te sporen. “Achterhaal waar je hen kunt vinden, lanceer gerichte publiciteitscampagnes. Ga na welke zelfstandigen het langst gebruikmaken van de TOZO-regeling (tijdelijke inkomensondersteuning voor zzp’ers van wie het inkomen tijdens de coronacrisis wegviel); dit is de groep die het financieel moeilijk heeft. Ga samenwerken met werkgevers en andere partijen die kunnen doorverwijzen. Vraag door bij iedereen die zich bij enig (gemeentelijk) loket meldt; ook als de oorspronkelijke hulpvraag niets met armoede te maken heeft, kan het nodig zijn om iemand door te verwijzen naar de juiste hulp.”

Wat kunnen werkgevers doen?
Het is goed als werkgevers proberen te zorgen voor meer stabiliteit in uren en inkomen. “Dat kan door deeltijdbanen te vergroten voor mensen aan de basis van de arbeidsmarkt. Werkgevers kunnen ook werkvoorraad reserveren voor medewerkers die extra uren willen werken en bij vacatureruimte gericht kijken of er uitbreidingsmogelijkheden zijn voor mensen met weinig uren. Dit moet uiteraard bedrijfsmatig wel mogelijk zijn.”

Laat ervaringsdeskundigen meedenken
Mensen die zelf hebben meegemaakt hoe het is om een of meerdere baantjes te hebben en toch het einde van de maand niet te halen, beschikken over belangrijke ervaringskennis. “Beleidsmakers kunnen zich vaak geen voorstelling maken van de knelpunten waar werkende armen allemaal tegenaanlopen. Het is nuttig om het perspectief van de doelgroep – werkenden én werkgevers – mee te nemen bij het maken van beleid. Ook bij de hulpverlenende professionals kunnen gesprekken met ervaringsdeskundigen het begrip vergroten.”

De SER heeft bij het opstellen van deze verkenning zelf ook een beroep gedaan op ervaringsdeskundigen. “Zij vertelden hoe het is om niet zelf in je basisbehoeften te kunnen voorzien, geen alternatieven te hebben en vast te zitten in een situatie zonder perspectief. Het komt erop neer dat werk dat te weinig oplevert, slecht is voor het gevoel van waardigheid en het zelfrespect van mensen.”

Bron: SER, 28 september 2021

Lees ook
Principeakkoord over hervorming arbeidsmarkt
600 euro fooi voor uitzendkrachten
Welke middelen biedt Doorzaam om de vitaliteit en loopbaankansen van uitzendkrachten te vergroten?
Verzuim door schulden, wat kun je doen?