"Voor futureproof ondernemen in flex"
SLUIT MENU

Verzuim door schulden, wat kun je doen?

Rob van Maanen
Rob van Maanen, directeur van FlexPay B.V.

Wat kan een arbeidsbemiddelaar doen voor werkzoekenden en werknemers met schulden?

Gemeenten werken samen met uitzendorganisaties om mensen vanuit de bijstand aan betaald werk te helpen. Het is belangrijk daarbij het aspect van stress door schulden in het oog te houden. Hoe voorkom je verzuim en uitval door schuldenstress?

Rob van Maanen, directeur van FlexPay B.V., legt zich al vanaf 2001 toe op het uitzenden, detacheren en verlonen van medewerkers vanuit het sociaal domein, dat wil zeggen mensen met een uitkering die instromen in betaald werk. Hij is expert geworden in de problematiek van werkzoekenden en werknemers met schulden.

“Werkzoekenden met problematische schulden zijn pas arbeidsfit als ze een schuldenregeling hebben gekregen. Stress door schulden kan makkelijk uitmonden in verzuim en tal van levensproblemen,” zegt hij.

Concrete hulp bij gemeenten
“Het geven van de juiste hulp begint bij de gemeenten; zij zijn verplicht om burgers te informeren over hulp bij schulden via de Werkgeversservicepunten. Dat kan online, in persoonlijke gesprekken of met folders. Vergelijk het maar met de folderstandaard in de wachtkamer van een huisarts die gevuld is met informatie over uiteenlopende medische of psychische problemen. Het is belangrijk dat informatie over schuldhulp makkelijk is te vinden.”

Informatie beschikbaar stellen
“Uitzenders kunnen op eenzelfde manier online informatie en folders maken over allerlei thema’s die te maken hebben met gezondheid en welzijn van de werkenden,” zegt Rob. “Daar kan ook een folder bij zijn die uitlegt dat het helpt om te praten over schulden met een vertrouwenspersoon, als die schulden je belemmeren in hoe je functioneert thuis en op je werk. Dit soort informatie is er voor iedereen, ook voor de directeur. Het gaat immers niet om de persoon, maar om het bieden van een oplossing.

Het is ook handig deze informatie actief te delen met kandidaten en uitzendkrachten tijdens intake- of contractgesprekken als onderdeel van alle werknemersinformatie die wordt meegegeven. Het helpt mensen om sneller de weg te vinden als ze hulp nodig hebben.”

Iedereen kan erdoor worden getroffen
“Geconfronteerd worden met schulden is niet voorbehouden aan enkele loosers. Met name tijdens de recente recessie (2008-2013) zijn de schulden bij werkenden en werkzoekenden gestegen om allerlei redenen. Iedereen kent wel het probleem van uit de hand gelopen kosten voor mobiele telefonie. Schulden kunnen ook ontstaan door een combinatie van factoren zoals scheiding, het overlijden van een partner, hoge hypotheeklasten, verlies van werk, verlaging van salaris enzovoort. Dat is heel vervelend en het kan je overvallen. Vervolgens is het de vraag: hoe houd je het hoofd boven water?

De Nationale Ombudsman en voormalig staatssecretaris Klijnsma hebben de gemeenten erop gewezen dat het hun wettelijke taak is om informatie over dit onderwerp te verstrekken aan inwoners en werkzoekenden.

Nog te gemakkelijk wordt gedacht dat de individuele schuldenproblematiek van werkzoekenden zich wel oplost via de uitzendmarkt en de reguliere arbeidsmarkt, maar dat gebeurt niet of sporadisch. Uitzendorganisaties zullen daarom proactief moeten zijn op dit punt in nauwe samenwerking met gemeenten.

Het vraagt de nodige aandacht, want er zijn 355 gemeenten in ons land (in het deel van Nederland dat in Europa ligt) en er zijn net zoveel verschillende soorten beleid voor het omgaan met schulden.”

Arbeidsfit door schuldenregeling
“Bij re-integratie- en jobcoaches is er veel onwetendheid over het effect van problematische schulden. De Werkgeversservicepunten zijn de eerste aanspreekpunten om werkzoekenden hierbij te helpen. Daar moeten herintreders op dit punt arbeidsfit worden gemaakt voordat andere aspecten van arbeidsintegratie aandacht krijgen.”

HR en loonadministratie werken te vaak langs elkaar heen
“Uitzendkrachten met schulden krijgen loonbeslagen die via deurwaarders rechtstreeks terecht komen bij de administratieve afdeling en/of het hoofdkantoor van de uitzendorganisatie. Administratieve medewerkers weten vaak niet hoeveel druk de loonbeslagen leggen op het privéleven van die uitzendkrachten/medewerkers. Onder het mom van privacy praten zij er niet over met de hr-medewerkers, recruiters, consulenten of intercedenten die hen begeleiden. Zo komt er intern geen gesprek en geen begeleiding tot stand.”

Contract niet verlengen leidt tot vicieuze cirkel
“In veel gevallen wordt het contract van die uitzendkracht of medewerker niet verlengd. De kosten voor een werkgever kunnen volgens Nibud bij één werknemer met schulden al oplopen tot circa 13.000 euro per jaar. Het stopzetten van het arbeidscontract lijkt dan de eenvoudigste weg, maar daarmee verplaatst het probleem zich naar de volgende werkgever of het volgende uitzendbureau. Zo worden op dit moment potentiële werknemers rondgepompt; zij komen als ‘draaideurcliënten’ in een vicieuze cirkel terecht van WW, bijstand en opnieuw arbeidsintegratie. Dit is onwenselijk. Het gebeurt ook nog eens op een kostbaar moment; er is krapte op de arbeidsmarkt en deze personen hebben al werkervaring opgedaan, zij zouden goed kunnen integreren in een job als eerst de schuldenstress wordt aangepakt.”

Wat te doen bij schulden?
“De werkgroep publiek private samenwerking van UWV, gemeenten en uitzendbureaus werkt nu aan een informatiedocument voor uitzendwerknemers met schulden.

De Stichting DOORZAAM (gefinancierd vanuit het Sociaal Fonds Uitzendbranche) biedt individuele uitzendkrachten hulp bij het op orde brengen van schulden. Indien nodig krijgen uitzendkrachten via DOORZAAM een buddy van Nibud, die hen helpt bij het terugdringen van schulden.” Lees meer

Probleem verdwijnt niet vanzelf
“Het is van belang dit probleem in een vroeg stadium van de arbeidsintegratie te tackelen. Laten we er als werkgevers, uitzenders en hr-medewerkers voor zorgen dat de beschikbare gemeentelijke informatie voorhanden is. Het is een menselijk en economisch belang dat mensen met problematische schulden worden geholpen, voordat ze instromen in de arbeidsmarkt. Ze hebben competenties. Als de schuldenproblematiek onder controle is, krijgen ze lucht. Dan kunnen ze weer vol aandacht geven aan hun taak op de werkvloer en hun kansen op de arbeidsmarkt.”

Interview: Hinke Wever

Meer informatie
Nibud: personeel met schulden, rapport 2017
Financieel gezonde werknemers
Aanpassing Wet gemeentelijke schuldhulpverlening

Zie ook
‘Weet jij wat er speelt?’ – verzuim door stress
Verzuimbegeleiding en privacy, een moeizaam huwelijk?

Hinke Wever is een creatieve verbinder van werk- en levensterreinen. Ze was als redacteur vanaf de start betrokken bij FlexNieuws.