"Voor futureproof ondernemen in flex"
SLUIT MENU

Overstappen naar een andere sector? Dat kan best

Overstappen naar een andere sector? Dat kan best

Interview met Jeroen Stolk, secretaris Sectorfonds Luchtvaart

Jeroen Stolk, secretaris Sectorfonds Luchtvaart
Jeroen Stolk, secretaris Sectorfonds Luchtvaart

Wat doen sectorfondsen?
Sectorfondsen zijn stichtingen waarin vakbonden en werkgevers samenwerken om de arbeidsmarkt in hun sector te verbeteren. Bijvoorbeeld om de duurzame inzetbaarheid van werkenden te verbeteren maar ook nu, bij het omgaan met de gevolgen van de COVID-19 crisis. De luchtvaartsector is een van de sectoren die op dit moment een grote uitdaging heeft. Waar kunnen mensen nog wel aan de slag als de luchtvaartsector hen geen werk meer biedt? En hebben ze daar een langdurige kans op werk, zodat er een veilige overstap mogelijk is?

Schiphol
Het is niet de eerste keer dat Schiphol te maken krijgt met een recessie, er is bij het Sectorfonds Luchtvaart al enige ervaring. Het fonds heeft een analyse gemaakt van beroepen op Schiphol die matchen met beroepen buiten de sector, bijvoorbeeld in de Techniek en het Onderwijs. De schaal waarop mensen nu zullen moeten overstappen naar een andere werkomgeving en een andere baan is ongekend. Daarom hebben diverse sectorfondsen besloten om nauw samen te werken, zodat de overstap zo goed mogelijk wordt begeleid.

“Overstappen naar werk in een andere sector is soms makkelijker dan gedacht. Dat verhaal wordt nooit zo breed gecommuniceerd,” zegt Jeroen Stolk. “Dit staat los van het verdriet dat het doet als je gedwongen afscheid moet nemen van een baan in een omgeving waar je aan gehecht bent. Achteraf kan een overstap echter meevallen. Als de match inhoudelijk maar klopt en je er ook goed mee in je levensonderhoud kan voorzien. Om die mogelijkheden in beeld te brengen, daar zien wij voor onszelf als sectorfonds een belangrijke taak.”

Groot palet aan beroepen in luchtvaartsector
“De luchtvaart is een van de sectoren die snoeihard is geraakt door de COVID-19 crisis. De luchtvaart kent een groot palet aan beroepen. Maar veel van onze beroepen zijn niet luchtvaartspecifiek. Wij hebben immers ook hr-medewerkers, planners, winkelpersoneel en facilitaire medewerkers. Neem nu bijvoorbeeld het luchtvaartberoep van grondstewardess. Dat verschilt inhoudelijk niet zoveel van hotelreceptionist of van een verzorgende in een verpleeghuis.

Natuurlijk kent elke sector ultieme specialisaties. Ook in onze sector werken professionals bijvoorbeeld aan het onderhoud van verkeersleidingsystemen. Toch heeft die kennis veel overeenkomsten met installatiekennis uit andere sectoren. Dat leert de praktijk.
Daarom vind ik het belangrijk dat er gedetailleerde informatie komt over overstapmogelijkheden; in welke sector is nu nog wel werk, wat zijn daarvoor de vereisten en wie is daarvoor geschikt? Generieke informatie helpt al een beetje, maar concrete details zijn beter. Mensen willen weten of en hoe lang ze moeten omscholen en hoe veel kansen ze hebben op inkomen voor de lange termijn. Voor veel beroepen heb je geen maanden- of jarenlange omscholing nodig. Praktisch ingestelde werkenden zien soms tegen scholing op, maar een kort inwerktraject kan al voldoende zijn, omdat je veel kneepjes van het vak in de praktijk leert.

Het is belangrijk dat we dit onder ogen zien en die informatie als sectorfondsen in detail boven water krijgen. Voor de COVID-19 crisis was de werkloosheid laag en waren er in enkele sectoren grote tekorten aan geschikt personeel. Dat de werkloosheid nu stijgt, wil niet zeggen dat de arbeidskrapte voor bepaalde beroepen is opgelost. Daarom zijn er nu nog steeds kansen om te kunnen matchen op vacatures. In een convenant* tussen een groep sectorfondsen wordt dat nu in kaart gebracht. Lees meer

Impact van de COVID-19-crisis
Jeroen Stolk schetst nog welke klappen de luchtvaart dit jaar moest opvangen.
“Door de reisbeperkingen werd er vanaf half maart niet meer gevlogen met passagiers behalve voor repatriëring, terwijl het vrachtvervoer juist een piek doormaakte. Al die mondkapjes en andere medische hulpmiddelen moesten immers worden vervoerd. Aan het begin van de intelligente lockdown stelden wij ons al de vraag: hoe gaat zich dit herstellen? Wij voelden de noodzaak om te anticiperen op scenario’s voor structurele reorganisatie, ook al wisten wij het verloop van de crisis nog niet. Vanaf juni gingen de reisbeperkingen er voor een deel af en zagen wij een opleving in het passagiersvervoer. Inmiddels zijn we weer grotendeels terug bij af. De terugval in de luchtvaart is heftig en zal nog enige tijd aanhouden. In het begin waren vooral flexwerkers de klos, vervolgens werden vacatures geschrapt en tijdelijke banen niet verlengd. Daarna kwamen de vrijwillige vertrekregelingen en nu komen we langzaam bij de gedwongen ontslagen. Naast een aantal sectoren die sterk worden geraakt zijn er ook nogal wat sectoren waar veel vacatures open staan en er soms zelfs nog groei is.

Het Sectorfonds Luchtvaart werkt op de achtergrond, waar onze ‘zusterstichting’ Luchtvaart Community Schiphol (LCS) echt in het veld werkt om mensen te begeleiden naar ander werk.”


Gemeenten in de arbeidsmarktregio Groot-Amsterdam hebben samen met sociale partners, UWV en private partijen het Regionaal Werkcentrum Groot-Amsterdam geopend. Het werkcentrum verbindt werkgevers die door de coronamaatregelen geen werk voor hun personeel hebben, met werkgevers die juist mensen zoeken. Het doel: de oplopende werkloosheid beperken door personeel van werk naar werk te begeleiden. Op Schiphol is een dependance van dit Werkcentrum ingericht. Het Werkcentrum Schiphol bestaat uit een werkgeversdesk (zowel online als op locatie) en uit een digitale verzamelplaats met relevante arbeidsmarktinformatie.


Uitstroom en tekorten matchen op microniveau
“Bepaalde sectoren zoals de luchtvaart, horeca, het openbaar vervoer, taxi’s, touringcars en cultuur zijn enorm getroffen. Eenvoudig gezegd ontstaat bij deze sectoren 80% van de huidige werkloosheid, terwijl er in andere sectoren nog steeds vacatures zijn. Dat bleek uit CBS-cijfers over het tweede kwartaal en het kwam ook op tafel tijdens het overleg tussen de sectorfondsen. Je hoort hier ook steeds meer over in de media.

Als dit de situatie is, hoe simpel is het dan om tussen deze krimp- en groeisectoren samen te werken. Om dat snel op gang te brengen zijn wij in overleg getreden met een kleinere groep van sectorfondsen. Als de aanpak duidelijk is, kunnen andere sectoren aansluiten en is verdere verfijning van de aanpak mogelijk.

Het idee van het convenant tussen sectorfondsen is, dat we bijvoorbeeld cabin attendants en grondstewards omscholen naar de zorg; en vliegtuigtechnici omscholen voor de installatie van waterpompen en andere klimaattechniek. Dat zijn beroepen die enigszins op elkaar lijken. Voor onder meer de domeinen Techniek en Onderwijs hebben wij de analyse van de match met beroepen uit de luchtvaartsector al op orde.

Gezamenlijk willen wij als sectorfondsen de condities voor een veilige overstap van de ene naar de andere sector ondersteunen. Dat is onze ambitie.”

Dashboard
“Zelf ben ik nu druk met cijfers van het CBS en diverse andere onderzoeksinstellingen, onder meer met data over aantallen medewerkers per beroepsgroep. Ik probeer een dashboard te maken, waarin alle data samenkomen. Er is al heel veel bekend, maar de puzzelstukjes vallen nog niet voldoende samen tot een geheel, al wordt het plaatje wel steeds duidelijker. In de ICT-sector werkt bijvoorbeeld een bepaalde hoeveelheid mensen, maar een deel daarvan werkt ook in de luchtvaartsector, bij KLM of een gespecialiseerd IT-bedrijf. Die overlap moet eruit worden gefilterd om een realistisch beeld te krijgen. Onder andere het CBS heeft gedetailleerd inzicht in aantallen werkenden op beroepsniveau. Met hulp daarvan brengen wij in kaart voor welke beroepen tekorten zijn en of daarvoor scholing nodig is, zo ja, hoe dan.

Er is al veel, maar soms net niet bruikbare informatie. Ik ben hoopvol dat we erin slagen een goed plan te maken waarmee wij gegevens over beroepen op microniveau met elkaar kunnen vergelijken.”

Transferpunten voor werk
“In dit verhaal speelt de overheid een belangrijke rol. Op de eerste plaats omdat de NOW-subsidie dempend werkt op de ontslagen. Maar ondanks die steun staan we nu wel voor grote reorganisaties, in ieder geval in onze sector. Voor mensen die naar een baan buiten de luchtvaart willen, hebben wij op Schiphol een paar transferpunten ingericht, bijvoorbeeld voor beroepen in Zorg en Welzijn. Hiervoor werken wij samen met House-of-Skills. Het transferpunt beschikt over vacatures bij bedrijven. Zodra er een match is, kan de kandidaat aan de omscholing beginnen. Lees meer

Luchtvaart heeft z’n eigen appeal, maar het vak waarmee je je geld verdient, zou je met soms maar een beetje bijleren ook kunnen uitoefenen in een andere sector. Dit geldt niet voor ieder beroep, maar dat zijn de uitzonderingen,” zo besluit Jeroen Stolk bemoedigend. “We moeten mensen voorlichten, informeren, vertrouwd maken met loopbaankansen elders. Het einde van een job op Schiphol is niet leuk, maar buiten de luchtvaart bestaan nog volop kansen.”

Interview: Hinke Wever

Lees ook
Sectorfondsen werken samen aan plan van-werk-naar-werk
Uitzenders op Schiphol helpen uitzendkrachten samen aan nieuw werk
Geen werk in de horeca? Ik zie genoeg andere kansen

*Convenant tussen groep van sectorfondsen
Het begon als een initiatief van Stichting DOORZAAM (het fonds voor de duurzame inzetbaarheid van de uitzendbranche) en het Sectorfonds Luchtvaart. Inmiddels hebben zich hierbij aangesloten: RegioPlus (het samenwerkingsverband van de veertien regionale werkgeversorganisaties in Zorg en Welzijn), Sociaal Fonds Mobiliteit, Fonds Scholing en Ordening voor het besloten busvervoer, Wij Techniek, Stichting CA-ICT, Stichting Ontwikkelingsfonds Levensmiddelenindustrie, Sector Fonds Post en Koeriers en Stichting Opleiding en Ontwikkeling Metaalbewerking. Samen zijn deze fondsen goed voor 3,2 miljoen werkenden, 36% van de werkzame Nederlandse beroepsbevolking.

Hinke Wever is een creatieve verbinder van werk- en levensterreinen. Ze was als redacteur vanaf de start betrokken bij FlexNieuws.