Aanscherping kennismigrantenregeling sluit payrollers en uitzenders uit

Dat schrijft Minister Faber (Asiel en Migratie) in een brief aan de Kamer.

In het regeerprogramma en op Prinsjesdag heeft het kabinet al aangekondigd dat zij de kennismigrantenregeling wil aanscherpen en wil toespitsen op kennismigranten die echt nodig zijn voor de Nederlandse kenniseconomie, ook om misbruik tegen te gaan.

Risico misbruik door uitleenconstructies

De kennismigrantenregeling maakt het mogelijk voor migranten van buiten de EU om hier te komen werken. Het laagdrempelige karakter van de kennismigrantenregeling  stelt Nederlandse werkgevers beter in staat te stellen om kenniswerkers met specifieke kennis en/of vaardigheden van buiten de Europese Unie aan te trekken.

Maar de minister constateert (op basis van meldingen van de IND en Arbeidsinspectie) dat er hierbij misbruik plaatsvindt via uitleenconstructies. Als voorbeeld noemt zij gesanctioneerde bedrijven met strafrechtelijk veroordeelde bestuurders die via uitleenconstructies migranten zonder adequate controle in dienst kunnen nemen, uitleners die tegen betaling assisteren bij het opzetten van schijnconstructies en/of misstanden waarbij kennismigranten het overeengekomen loon niet betaald krijgen. “De driehoeksverhouding uitlener, inlener en kennismigrant zorgt ervoor dat er geen goed zicht is op daadwerkelijke activiteiten en arbeidsomstandigheden. Dit maakt kennismigranten daardoor kwetsbaar”, zo stelt minister Faber.

Erkend referent

Om een kennismigrant hier te laten werken moet de werkgever door de IND aangemerkt zijn als erkend referent. Erkend referenten kunnen op dit moment ook hun kennismigranten aan andere bedrijven uitlenen via uitzenden of via payrolling. Begin 2024 telde Nederland 277 erkend referenten met ‘uitlenen’ als voornaamste ondernemingsactiviteit. Deze uitleners hadden op dat moment 6.520 kennismigranten in dienst, 7% van het totaal aantal kennismigranten.
Maar volgens de minister leent de referentensystematiek zich strikt genomen niet voor erkend referenten die kennismigranten bedrijfsmatig uitlenen en daarmee niet de feitelijke werkgever zijn. Het uitgangspunt van erkend referentschap is dat de feitelijke werkgever als referent belang heeft bij de komst van de kennismigrant en direct zicht heeft op de kennismigrant.

Strenge maatregelen

Daarom wil minister Faber, samen met de ministers van Economische Zaken (EZ), van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) en van Justitie en Veiligheid (JenV), de volgende maatregel nemen:

Erkend referenten worden voortaan in beginsel uitgesloten om kennismigranten bedrijfsmatig ter beschikking te stellen aan andere partijen.

Daarbij gelden de volgende twee uitzonderingen:

1. Het bedrijfsmatig ter beschikking stellen van kennismigranten blijft toegestaan, indien de inlener in afwachting is van de beoordeling op de aanvraag erkend referentschap en eerder behoefte heeft aan een kennismigrant.
   (Dit geldt ook in gevallen van een fusie of overname, waardoor opnieuw een aanvraag voor erkend referentschap is ingediend door de feitelijke en nieuwe juridische werkgever.)
2. Innovatieve start-ups en scale-ups die in de beginfase nog niet kunnen voldoen aan alle voorwaarden voor erkend referentschap maar die specialistische kennis nodig hebben.
   (De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) dient te beoordelen of sprake is van een innovatieve start-up of scale-up en hierover advies te verlenen aan de IND zodat tijdelijk gebruik van een uitleenconstructie toegestaan is.)

De verblijfsvergunning wordt in het geval van één van de bovengenoemde uitzonderingssituatie eenmalig aan de kennismigrant verleend voor een maximale duur van twee jaar.

Aanvullende voorwaarden

Daarnaast komen er aanvullende voorwaarden en plichten voor uitleners die als erkend referent optreden. Zo zullen erkende uitleners bij de aanvraag voor een verblijfsvergunning worden gevraagd om op het aanvraagformulier informatie op te nemen over de feitelijke werkgever en reden waarom (tijdelijk) gebruik wordt gemaakt van een uitleenconstructie. Er gaat een meldplicht gelden in het geval de situatie verandert. Daarnaast zal de erkende uitlener worden verplicht melding te maken bij de IND wanneer deze geen zicht meer heeft op de vreemdelingen en geen contact kan krijgen met de vreemdeling.

Door de introductie van de aanvullende voorwaarden en plichten wil de minister het zicht op vreemdelingen en feitelijke werkgevers vergroten en hiermee de kans op misbruik en misstanden verkleinen. En als onderdeel van de zorgplicht komt er ook een vergewisplicht om ‘ketenaansprakelijkheid’ te creëren.

Einde payrollen en uitzenden?

Deze strengere maatregelen zijn gericht op alle uitleners die bedrijfsmatig uitlenen, dat wil zeggen ter beschikking stellen van arbeidskrachten volgens de definitie van de Wet allocatie arbeidskrachten door intermediairs (Waadi). Dat betekent dus sowieso alle uitzenders en payrollers.
Zij mogen dan in beginsel geen kennismigranten meer ter beschikking te stellen aan andere partijen.

Toch verwacht Wessel Koning van BlueStone niet dat dit het einde van uitzenden of payrollen van kennismigranten zal zijn. “Het payrollen of uitzenden van kennismigranten zal aanzienlijk veranderen, maar het wordt niet afgeschaft. Het is afwachten op meer concrete informatie, zoals per wanneer de nieuwe regels van kracht zullen zijn. Wat betekent het bijvoorbeeld voor werving & selectie in combinatie met detachering?”, zo schrijft Koning op zijn LinkedIn-post.