Deel 1: nieuwe wetten en de risico’s voor uitleners en inleners

Dat begon in 1999 met de Wet Flexibiliteit en Zekerheid. Die heeft het tot 2015 volgehouden, maar vanaf dat moment ging het hard: in 2015 kwam de Wet Werk en Zekerheid die al in 2020 werd opgevolgd door de Wet Arbeidsmarkt in Balans. Voor ZZP’ers was er de VAR die in mei 2016 werd vervangen door de wet DBA en die nu waarschijnlijk wordt opgevolgd door de wet VBAR (Verduidelijking Beoordeling Arbeidsrelaties en Rechtsvermoeden).

Welke wetten komen eraan?

De eerste nieuwkomer is zoals gezegd de Wet VBAR om de ZZP-markt te reguleren. De tweede is de wet Meer Zekerheid Flexwerkers waarin oproepcontracten worden verboden en de derde is de Wet Toelating terbeschikkingstelling van arbeidskrachten (WTTA). Die laatste is in eerste instantie bedoeld voor uitzenders, detacheerders, payrollers en alle andere partijen die personeel ter beschikking stellen aan derden, maar ook inleners krijgen meer verantwoordelijkheden en lopen risico’s als ze die ontlopen.

Of de invoering van al deze wetten helpt, gaan we vanzelf merken. Het succes valt of staat met de handhaving en dat blijkt in de praktijk toch lastig. Het is ook niet dat er nog geen wetten waren om uitwassen te voorkomen; de Wet Aanpak Schijnconstructies (WAS) uit 2016 was al een forse ingreep. Maar ook een die bonafide uitleners veel extra administratieve lasten bezorgde en door malafide uitleners genegeerd wordt. Mede omdat de inlener nauwelijks risico denkt te lopen. Hij wordt niet gecontroleerd op juiste toepassing van de regels door het uitzendbureau en als er al eens ‘gedoe’ komt, dan is dat afhankelijk van het piepen van een individuele werknemer. 

Meer verplichtingen voor inlener

Werken met malafide bureaus loont dus voor malafide opdrachtgevers. Dat bleek recent nog eens toen de Nederlandse Arbeidsinspectie naar buiten bracht dat werken met illegale uitzendkrachten al snel voordeel oplevert, omdat de boetes sinds 2005 niet zijn verhoogd. Daarom is het goed dat in de WTTA ook de inlener meer verantwoordelijkheid moet nemen en een aantal verplichtingen krijgt.

Gebrek aan handhaving doet zich niet alleen in de onderste regionen van de arbeidsmarkt, maar ook aan de bovenkant van de markt, waar een verondersteld verschil tussen detacheren en uitzenden zorgt voor ongelijkheid. Daarnaast zijn er nog de consultancybureaus die ook aan terbeschikkingstelling doen en zijn er situaties waar ZZP’ers in principe hetzelfde werk doen als werknemers in loondienst. Illustratief is het recent verschenen onderzoek naar onder meer de beloning van externe arbeidskrachten bij het Rijk door Significant Public en Pellicaan Advocaten. Vooral waar het gaat om de inhuur van (ICT-)professionals blijken daar echt twee stromingen te zijn onder de uitleners: degenen die zich bewust zijn dat ze als detacheerder onder de regels voor uitzendbureaus vallen en degenen die zich daarvan niet bewust zijn of ze gewoon negeren.

Risico’s voor uitleners en inleners

Over de risico’s die dat kan geven voor uitleners en inleners en de gevolgen daarvan voor de werknemers of de betreffende ZZP’ers, schrijf ik de komende periode enkele artikelen. 

Ik schrijf vanuit een praktische insteek: bij FlexKnowledge vertalen we ingewikkelde wet- en regelgeving naar bruikbare praktijk en dat betekent dat we bij onze adviezen altijd aan de veilige kant gaan zitten. Er zijn daarom vast kanttekeningen te maken bij mijn artikelen en het is soms misschien wat kort door de bocht, maar het doel is om je bewust te maken van de aanwezige risico’s. En dan kun je daarna zelf besluiten of en hoe je ermee aan de slag gaat. Maar of je nu inlener of uitlener bent, de kans dat dat noodzakelijk is om in 2027 aan de WTTA te voldoen, is groot.