Convenant veilig werken in de bouw met ingehuurd personeel

Kennis van veilig werken en voldoende basiscompetenties bij ingeleend personeel zijn enkele van de verbeterpunten. Een groot deel van het probleem schuilt ook in constructief overleg in de praktijk op de bouwplaatsen in de gehele keten. Wie is waarvoor verantwoordelijk en hoe kunnen werkprocedures structureel veiliger worden als er dingen misgaan?

Bekijk de afspraken in het Convenant ‘Veilig werken in de bouw met ingehuurd personeel’.

Veiligheidsrisico’s

Op bouwplaatsen gebeuren relatief veel ongevallen met ingehuurd personeel. Dat blijkt uit onderzoek van de Nederlandse Arbeidsinspectie. Brancheorganisaties ABU en NBBU hebben zich dat aangetrokken en zijn met de werkgevers in de bouw in overleg gegaan hoe dit kan worden aangepakt. Het overleg is ruim een jaar gaande en nu zijn er afspraken gemaakt die drie jaar gelden.

Inleners zijn verantwoordelijk voor de veiligheid op de arbeidsplaatsen en uitlenende partijen worden geacht personeel te leveren dat voldoet aan de basis veiligheids- en competentie-eisen.

Dat lijkt nogal wiedes. De praktijk is echter weerbarstig. In de bouwsector wordt veel gewerkt met ingehuurd personeel.  Daarvan is 30% zzp’er. Zo’n 5% van de flexkrachten werkt op uitzendbasis. Er zijn lange ketens van aannemers en onderaannemers in de bouw. Mede door de personeelstekorten werken er veel arbeidsmigranten. Als er iets misgaat, waarom, hoe en door wie komt dat dan? Naar elkaar wijzen is snel gedaan. Leren van wat er gebeurt, werkprocessen beter inrichten is constructiever om het werk veilig te maken voor iedereen.

Controle bij de poort, toezicht op de bouwplaats

Essentieel is de controle bij de poort; de toegang tot de bouwplaats. Hebben de werkenden (ingehuurd of niet) de juiste opleiding en certificaten, klopt hun identiteit, werkvergunning, enzovoort? Als er tijdsdruk ontstaat, is de verleiding groot om die regels even weg te schuiven. En dan staat de deur open voor ongevallen die voorkomen hadden kunnen worden.

Het ministerie van SZW is er veel aan gelegen om de spiraal van ongelukken en ziekte als gevolg van werkomstandigheden te doorbreken. Stip op de horizon is ‘zero death in 2040’; idealiter zijn er dan, veroorzaakt door risico’s in de werkomgeving, geen sterfgevallen meer. Dit convenant in de bouw is een stap. Daarom wilde demissionair minister Karien van Gennip van SZW persoonlijk aanwezig zijn om het in ontvangst te nemen.

Hele keten in kaart brengen, kennis overdragen

De hele keten van betrokkenen wordt, volgens de afspraken in dit convenant, in kaart gebracht om van elkaar te leren en kennis over te dragen. Leden van de ABU en NBBU leiden mensen op voordat zij op de bouwplaats aan het werk gaan. De kennis en ervaringen die zij daarmee hebben, gaan mee in de aanpak.

De ondertekenaars van het convenant willen onder meer leren van eerdere ervaringen in de glastuinbouw, waar een model werd gemaakt voor de verdeling van de verantwoordelijkheden. Dat model kan worden benut en wordt gaandeweg ingevuld.

We starten met vijf leerprojecten. We onderzoeken wat fout gaat, nemen daar samen met de keten collectieve maatregelen op, maken afspraken om dit te verbeteren en voeren deze uit!

Hoe kijkt de ABU naar de afspraken?

Sieto de Leeuw, voorzitter ABU, verklaarde tijdens de bijeenkomst: “Veiligheidsbewust, opgeleid en taalvaardig personeel is nodig. Dat zijn de criteria die in het convenant staan. Het is belangrijk dat de werkenden omgevings- en risico’s bewust zijn. De ABU ondersteunt haar leden hierin en spreekt ze daarop aan. De ABU tekent dit convenant niet vrijblijvend. We kunnen dit alleen samen verbeteren. We zien wel dat uitzenden in de bouw steeds minder voorkomt; uitzendkrachten worden vervangen door zzp’ers. En die worden lang niet altijd bemiddeld door bedrijven die zijn aangesloten bij ABU of NBBU. Die groep moeten we straks niet vergeten, als we met de projecten volgens dit convenant aan de slag gaan. De controle aan de poort moet zo zijn, dat er geen onbekwame mensen op de bouwplaats worden toegelaten. Die zijn een risico, of ze nu zijn ingehuurd of niet.”

Hoe kijkt de NBBU ernaar?

Brigitte van der Burg, voorzitter NBBU, verklaarde: “Wij zien dit als een gezamenlijke opdracht; het gaat om de hele keten. Wij spreken onze leden erop aan om goede mensen te leveren. Wanneer het op de bouwplaats misgaat, moet iedereen in de keten kunnen worden aangesproken op de afspraken. En dat werkt het beste rechtstreeks, niet via de media zoals nu te vaak gebeurt. Bellen, appen, overleggen met de betrokkenen, dat werkt het best. Verder willen wij graag praktische en bewezen oplossingen voor een beter werkproces. Geen papieren tijgers, want daar wordt het MKB al mee overstelpt. Wanneer inleners werken met gecertificeerde uitleners is de kans groter dat zij hun flexkrachten trainen in risicobewustzijn en veilig werken. Prijsdruk speelt ook een rol. Wanneer uitzenders en zzp-bemiddelaars hun flexkrachten voor de laagst mogelijke prijs moeten leveren, kunnen zij geen kwaliteit leveren.”

Een belangrijke stap, vindt SZW

Minister Van Gennip vindt het initiatief, zoals gezegd, een belangrijke stap in de goede richting. “De bouwsector en ABU en NBBU laten met dit convenant zien dat werkgevers en uitzendbureaus niet afhankelijk hoeven te zijn van wetten en regels om op een fatsoenlijke manier om te gaan met werknemers, in het bijzonder ingehuurd personeel. In Nederland wordt soms op een erbarmelijke manier met arbeidsmigranten omgegaan. Het is mooi dat verschillende partijen in de bouwsector en ABU en NBBU de handen ineenslaan om hen te beschermen,” zegt zij.