Kansen voor flex in woelige wereld van werk

‘Umwertung aller werte’, oftewel de omkering van alle waarden – historicus Han Mesters haalt filosoof Nietzsche aan om duidelijk te maken dat we in een gekke tijd leven waarin de (flex)wereld op z’n kop staat. “Al die prognoses die zijn gemaakt, maak er maar een prop van en gooi ze in de prullenbak.”

Mesters wijst als eerste op de hectische geopolitieke ontwikkelingen. “Neem Amerika waar sinds januari Trump aan de macht is. Het vertrouwen van de consument en ondernemers stort in. Twee maanden geleden werd nog gesproken over een briljante economie en nu over een grote recessie die aanstaande is.”
We leven volgens Mesters in een ruige wereld van steeds meer autarkische machtsblokken (met een beginnende tarievenoorlog) waarin een cyberoorlog gaande is. Handelsstromen veranderen en de wereldwijde economische groei staat onder druk.

Te weinig groei voor uitzendsector

Deze dreiging raakt ook de flexbranche in Nederland. De werkloosheidsprognose is voor dit jaar 3,8% en volgend jaar 4,1%. Blijvend krap dus. En de verwachte economische groei in ons land is 1,8% dit jaar en 1% volgend jaar. Dat is niet veel. Misschien valt deze hoger uit door overheidsinvesteringen (in Defensie bijvoorbeeld). Maar ook daarover heerst onder economen grote onzekerheid. Die beperkte groei, gecombineerd met de krapte, is te weinig om de uitzendsector weer uit het dal te laten kruipen, weet ook FlexNieuws-hoofdredacteur Wim Davidse*. “Over het algemeen heb je zeker 2% economische groei nodig. Een paar kwartalen lang. Dan merken ondernemers dat ze het werk niet aan kunnen en mensen nodig hebben. En dan is de eerste stap doorgaans uitzendkrachten inzetten. Bij langzame groei hebben bedrijven niet zo snel uitzendkrachten nodig.”

Defensie-industrie als aanjager

Maar als die 800 miljard euro vanuit de EU in Defensie daadwerkelijk wordt geïnvesteerd,kan zich een heel ander scenario voltrekken, schetst Mesters. “Het is moeilijk in te schatten, maar als je naar een groeiprognose van 2,5% schiet, dan begint die multiplier wel te werken. Dan maak je een grote sprong.”
Mesters verwacht dat de overheidsinvesteringen naar de kant van de defensie-industrie opschuiven. “Het was altijd het een no-go industrie, zowel om in te beleggen als te financieren, maar onder druk wordt alles vloeibaar. Ga er maar vanuit dat er veel discussies zijn met de executives, de top van onze bank en Defensie om te kijken hoe wij onze financieringsrol naar de defensie-industrie kunnen verbeteren.” Volgens Mesters zal dit leiden tot meer economische groei en productiviteitsgroei, aangezien defensietechnologie van oudsher vooroploopt op civiele technologie. Hij adviseert uitzenders juist de defensiemarkt goed in de gaten te houden. “Defensie wordt een hele belangrijke ijkmarkt, vergelijkbaar met de teststraten van de GGD tijdens de coronacrisis. Dus investeer daar ook tijdig in.”

Vergrijzing en productiviteit

Grootste probleem op de arbeidsmarkt is de vergrijzing. “De babyboomers gaan massaal met pensioen, in het onderwijs, et cetera.” Dat moet deels worden opgevangen door de jongere generatie, weet Mesters. Maar zo eenvoudig is dat niet. “De jongere generatie heeft een andere arbeidsethos. Je kunt niet zomaar zeggen ‘als we nou eens allemaal wat meer gaan werken, dan zijn de tekorten zo opgelost’.” Want dat gebeurt niet. “Er is nu eenmaal een natuurwet die bepaalt dat boven een bepaalde economische drempel we als maatschappij gewoon gaan minder werken. In heel West-Europa zijn we 30% minder per week gaan werken de afgelopen 50 jaar.”
De oplossing moet dus gezocht worden in productiviteitsgroei, efficiënter werken. En dan denk je al gauw aan AI en andere technologische ontwikkelingen. Mesters: De grote vraag is natuurlijk altijd hoeveel banen gaat het creëren en hoeveel banen gaan er weg. Ik denk dat er echt veel repetitieve banen gaan verdwijnen. Kijk naar de ABU-cijfers over de administratieve sector. Daar vreet het automatiseringsspook alles op.”

Meer weten? Han Mesters is de slotspreker op het FlexNieuws Top 100 Live event op 20 mei. 

Trend naar outsouring

Als flexondernemer moet op zoek gaan naar specialisatie, stelt Mesters. Hij ziet een duidelijke trend. “Bedrijven kiezen ervoor kernactiviteiten zelf te doen en andere werkzaamheden door anderen te laten doen. Liefst met resultaatverplichting. Je moet als uitzender niet zeggen ‘wij leveren alleen handjes’, maar je moet zorgen dat je dat spel beheerst en die outsourcingsdiensten kunt leveren. Dan heb je toekomstperspectief.”

Dat geldt volgens Mesters zowel voor uitzenders als detacheerders. “Wat vroeger als twee aparte takken van sport werden gezien – uitzenden en detacheren – groeit naar elkaar toe. Uitzenden is piek en ziek, maar daar is specifiek bijgekomen. De bovenkant van de uitzendmarkt komt in de buurt van detacheren.”

Schoonmaakbeveiliging, catering, receptiewerkzaamheden – werk dat niet bedrijfskritisch is – ook Davidse ziet daarin mogelijkheden voor uitzenders. “Dat is in  de jaren 90 allemaal ge-outsourced. We kunnen best een nieuwe golf outsourcing verwachten.” En het is aan de (flex)ondernemer om daarop in te spelen.

“Je ziet dat die flexibele schil meer is dan alleen piek, ziek en specifiek. Het is  ook vaak een bron van innovatief vermogen, omdat die innovatiekracht niet in organisaties zelf zit.”
Han Mesters (ABN AMRO)

Waar ligt het omslagpunt?

De volumes (uitzenduren, red.) blijven dalen, zo blijkt uit de cijfers van de ABU Marktmonitor. En vooralsnog is er nog geen sprake van een omslagpunt, waarbij de uitzendsector de weg naar boven weer vindt.
Davidse wijst erop dat in de ABU-cijfers de internationale, beursgenoteerde bedrijven sterk vertegenwoordigd zijn. En die hebben het al jaren moeilijker dan de rest van de flexbranche. Toch heeft ook de rest van de sector het moeilijk. En toch zijn er flexbureaus die helemaal geen krimp kennen. Hoe dat kan? “Een combinatie van schaalgrootte, de juiste eindmarkten en de juiste mensen”, stelt Mesters.

Want het echte omslagpunt in de flexbranche moet volgens Mesters van de flexbedrijven zelf komen. Door in te spelen op veranderingen in de markt en de manier waarop we werken. “Er zijn innovatieve uitdagingen voor grote bedrijven. En juist corporates zijn goed in het managen en optimaliseren (exploitation), maar presteren slecht als het gaat om innovatie (exploitation).” Mesters die wijst op onderzoek van Boston Consulting Group onder de S&P 500 bedrijven in Amerika, waaruit blijkt dat slechts 2% goed scoort op exploitation. Daar liggen dus de kansen voor flex. “Je ziet dat die flexibele schil meer is dan alleen piek, ziek en specifiek. Het is ook vaak een bron van innovatief vermogen, omdat die innovatiekracht niet in organisaties zelf zit.”

Vermenselijking

Niet de assets, maar de mensen maken het verschil. De HR-service sector – waar Mesters uitzenders en detacheerders onder schaart – heeft veel meer te bieden aan organisaties die de transitie van hiërarchisch naar ‘vermenselijking’ moeten maken. “Er zijn twee redenen waarom mensen weggaan: bedrijfscultuur en management. Weet jij als impresario voor die kandidaat op te treden, hem of haar te begeleiden in zijn of haar loopbaan?”

Mesters ziet in veranderingen van organisaties en de manier waarop werk wordt georganiseerd de echte kansen voor flexbedrijven. “Je hebt veel meer slagvaardigheid als klein bedrijf, met een hele effectieve, grote flexibele schil. Ondersteund door technologie. Dat is de toekomst en daar is een belangrijke rol weggelegd voor de flexbranche.” Ervan uitgaande dat de flexibele schil binnen organisaties inderdaad zal groeien.

Mesters ziet die omslag in de markt wel komen. “Organisaties ontwikkelen zich van een vaste kern met flexibele schil naar een flexibele kern met vaste schil.”

*Han Mesters (sectorbankier ABN AMRO) deelt zijn visie op de wereld van flex in gesprek met Wim Davidse (hoofdredacteur FlexNieuws) tijdens het recente Webinar Week Kijk het gesprek hieronder terug.