“In 2024 nog grotere tekorten op arbeidsmarkt”

Als de regering het plan doorvoert om structureel arbeidsmigratie en flexibiliteit op de arbeidsmarkt terug te dringen, dan zal dit ertoe leiden dat essentiële sectoren zoals de zorg, techniek en logistiek niet langer normaal kunnen functioneren. Dat stelt Rika Coppens, CEO van multinational House of HR: “Er zal altijd behoefte zijn aan flexibel personeel, in elke sector en op elk moment. Ook willen mensen zelf meer en meer flexibel werken.” De overheid dient te faciliteren, volgens Coppens. Anders zullen bedrijven zelf initiatieven ontplooien om flexwerk te organiseren. “We verwachten dat dit in 2024 een vlucht zal nemen.”

Behoefte aan ZZP blijft, werkgevers gaan dit meer zelf organiseren

Daarnaast verwacht House of HR dat flex in 2024 onverminderd populair blijft. Met name onder hoogopgeleiden zal de behoefte blijven bestaan om op detacheringsbasis of als zzp’er te werken. Coppens: “Die behoefte aan flex, van zowel medewerkers als werkgevers, zullen we ook wettelijk moeten faciliteren.” Voor laaggeschoolde werknemers biedt het zzp’erschap vaak meer nadelen dan voordelen omdat een sociaal vangnet ontbreekt, meldt het bedrijf. 

Tegelijkertijd merken zij op dat veel laaggeschoolden naast hun vaste werk een bijbaan nemen voor de variatie. Daarom pleiten zij voor uitzendwerk met certificeringen van bureaus. Dit biedt meer bescherming ten opzichte van andere, minder gereguleerde systemen. “Maak als overheid uitzendwerk dus niet kapot door te veel flexibiliteit van het systeem weg te halen, want anders zullen (buitenlandse) slecht controleerbare constructies opduiken.” aldus Coppens. Zij stelt dat er een wetgeving moet komen die ‘meer differentieert naar doelgroepen’ en flexibiliteit mogelijk maakt in tijd, type job en thuiswerken. “Als we dit niet aan de regering kunnen overlaten, zullen er steeds meer initiatieven ontstaan vanuit het bedrijfsleven die flex toch mogelijk maken.” 

Verduurzaming vraagt om nieuwe skills

Coppens voorziet komend jaar dat het verwachte economische herstel zal leiden tot een nog veel krappere arbeidsmarkt: “We kunnen onze borst natmaken, want er zal een enorme vraag naar arbeid komen met voor sommige sectoren niet in te vullen tekorten. De verduurzaming en de elektrificatie van vervoer gaan enorm veel gekwalificeerde mensen vragen.” 

De huidige krappe arbeidsmarkt en de behoefte aan specialistisch opgeleid personeel maakt dat een grote uitdaging. Coppens: “De vraag is dan: hoe benut je de huidige arbeidsmarkt beter, hoe zorg je ervoor dat je de benodigde opleidingen gaat faciliteren en stimuleren?” Een optie is volgens Coppens om de opleidingen gratis te maken of door meer bijzonder flexibele arbeidsvoorwaarden te bieden waardoor onderwijs en werk nog gemakkelijker gecombineerd kunnen worden en het dus interessanter wordt om te studeren terwijl je deeltijds aan het werk bent.

“Er komen steeds meer kansen voor mbo-geschoolde jongeren om hun vakmanschap in te zetten. Ook ontkom je er niet aan om de arbeidsmarkt van buitenaf te versterken. De overheid zou ervoor moeten zorgen dat asielzoekers sneller aan het werk kunnen. Een mooi voorbeeld daarvan waren de Oekraïners het afgelopen jaar, zij konden direct aan het werk en hebben veel vacatures ingevuld.” aldus Coppens.

Artificial Intelligence maken HR en recruitment eenvoudiger, maar ethische inzet wordt belangrijk

House of HR ziet nu al dat AI meer ingezet wordt om de arbeidsproductiviteit te vergroten. De rol van ChatGPT hierin zal zich in 2024 verder ontwikkelen. Denk aan vacatureteksten automatisch opstellen, het maken van vertalingen voor arbeidsmigranten en AI inzetten om snellere maar nog steeds kwalitatieve keuzes te maken tijdens een selectieproces. 

Rika Coppens: “Met behulp van AI kun je veel gemakkelijker matches maken, alhoewel daarin ook een gevaar schuilt omdat discriminatie door automatische selectie op de loer ligt. Daarom verwachten we dat in 2024 en de jaren erna er steeds meer aandacht komt voor het verantwoord inzetten van AI. Als grotere organisatie in de HR, maken wij zelf al beleid en afspraken voor de ethische inzet van AI in HR.” 

Maar AI zal ook een invloed hebben op de arbeidsmarkt en het type banen, voorspelt House of HR. Zo zullen bijvoorbeeld copywriters, software ontwikkelaars en vertalers steeds minder nodig zijn en vervangen slimme chatbots steeds vaker callcenter medewerkers. 

Toch zal de arbeidsmarkt altijd open staan voor mensen die met technologie kunnen werken, dus een opleiding AI is ook voor veel mensen een nuttige investering. “Bijscholen is zeker aan te raden, want wat de industrialisatie en automatisering heeft betekend voor arbeidersbanen, zal AI ook betekenen voor banen als bijvoorbeeld ober of schoonmaker. Zorg dus dat je bijblijft en met AI kan werken!”

Zorg voor een arbeidsmarkt die kan meebewegen

Als deze ontwikkelingen samen maakt dat het een interessant jaar wordt. Coppens: “Ons pleidooi aan de politiek is vooral: zorg voor een arbeidsmarkt die kan meebewegen met wat werkgevers nodig hebben en wat werknemers het liefste willen. Dat kan alleen als er een goede balans is tussen flex en vast, als mensen goed opgeleid worden voor de nieuwe banen en als we voldoende mensen van buiten kunnen aantrekken om de personeelstekorten het hoofd te bieden.” 

Indien de overheid deze benodigdheden bemoeilijkt, zullen bedrijven en werkgevers zelf veel creatiever moeten zijn in de mogelijkheden voor flexibele en vaste banen, stelt Coppens. “Of het gevolg wordt dat bedrijven zich gaan verplaatsen naar landen waar flexibiliteit en arbeidskrachten wel aanwezig zijn. Een absolute bedreiging voor onze welvaart.”