Vaste eindejaarsuitkering, wanneer moet je die betalen?

Hoe om te gaan met een vaste eindejaarsuitkering is zo’n voorbeeld waarbij theorie en de gewenste praktijk niet synchroon lopen. Tijdens ons FlexFuture-event Wet- en regelgeving heb ik hier aandacht aan geschonken.

De cao-tekst

De uitzend-cao is er helder over hoe het moet: hoogte, tijdstip en voorwaarden zoals bij de opdrachtgever bepaald. Dit betekent dat als bij de inlener de eindejaarsuitkering in december wordt uitbetaald, dat dit betalingsmoment ook geldt voor uitzendkrachten (en uiteraard ook voor medewerkers van een detacheringsbureau).

Er doet zich dan de vraag voor of bij elke verloning het stukje recht op eindejaarsuitkering alvast mag uitbetalen, zonder dat je dit potje opspaart tot aan het officiële betalingsmoment volgens de inleners-cao.

Positief afwijken van de uitzend-cao

De ABU nam in eerste instantie het standpunt in dat het werkgevers niet vrij staat om af te wijken van het officiële betalingsmoment.

Na een heroverweging heeft de ABU dit standpunt gewijzigd. Tussentijdse betaling mag gezien worden als een positieve afwijking op de cao-bepalingen. Uiteraard moet er wel voor gezorgd worden dat het totaal van de tussentijdse betalingen minimaal hetzelfde bedrag is als waar de uitzendkracht recht op zou hebben als het in één keer uitbetaald zou worden.

De NBBU neemt dit standpunt ook in, dus ook vanuit de zijde van de NBBU is er steun om de eindejaarsuitkering elke verloning uit te keren.

Hoe te regelen?

Het is uiteraard van groot belang dat duidelijk aan de medewerker wordt bevestigd dat de eindejaarsuitkering bij elke verloning uitbetaald wordt. Het is ook absoluut aan te bevelen om die betaling in een aparte looncomponent op de loonstroken te laten verschijnen, bijvoorbeeld als “tussentijdse eindejaarsuitkering”.

Het opnemen van de eindejaarsuitkering in het uurloon is om meerdere redenen af te raden. De belangrijkste is wel dat op die manier de discussie kan ontstaan met uitzendkrachten én controlerende instanties of de eindejaarsuitkering wel is toegekend. Het argument dat het uurloon hoger is dan normaal is daarvoor geen steekhoudend argument. Alleen de vermelding op de uitzendbevestiging dat “de eindejaarsuitkering is opgenomen in het uurloon”, zal tot discussie leiden: hoeveel zit er in het uurloon als eindejaarsuitkering?

Een andere reden om het niet in het uurloon op te nemen is dat het daarmee onderdeel wordt van het feitelijk loon en dus mee telt als grondslag voor alle reserveringen en je kunt in lastige situaties terechtkomen bij initiële loonsverhogingen.

Complexe situaties

Als de eindejaarsuitkering een percentage van het uurloon is en dit naar rato moet worden toegekend als iemand een deel van het jaar werkzaam is bij een inlener waar een eindejaarsuitkering bestaat, dan lijkt het simpel.

Elke verloning betaal je dat percentage uit en in principe ben je dan helemaal klaar.

Foutgevoeliger wordt het als een uitzendkracht voor meerdere inleners werkt, waarbij de ene inlener een eindejaarsuitkering kent en de andere niet. Of nog lastiger, dat er twee verschillende eindejaarsuitkeringen naast elkaar lopen bij een en dezelfde uitzendkracht.

Er zijn ook diverse cao’s waarbij er aan voorwaarden voldaan moet worden om recht te hebben op de eindejaarsuitkering. Denk daarbij aan een peildatum dat iemand in dienst moet zijn of dat er minimaal x maanden gewerkt moet zijn. In dat soort gevallen kun je vooraf niet vaststellen of aan de voorwaarden voldaan gaat worden. De kans is groot dat de inlener het er dan niet mee eens zal zijn als de eindejaarsuitkering op voorhand al elke verloning wordt uitbetaald én in het tarief wordt verdisconteerd.

Hoe dan ook, er moet wel altijd met een berekening aan getoond kunnen worden dat de in de loop van het jaar uitbetaalde bedragen (minimaal) hetzelfde zijn als wat er uitbetaald zou zijn als het in één jaarbedrag was uitgekeerd.

Gevolgen diverse externe controles en audits?

• Bij een SNCU-controle kan het zijn dat er een opmerking in het rapport komt te staan, maar dat heeft geen verdere gevolgen, omdat de uitzendkracht materieel niets is tekortgekomen en de betaling heeft eerder plaatsgevonden dan officieel had gemoeten. Gelet op de uitleg van de ABU en de NBBU dat dit gezien mag worden als een positieve afwijking op de uitzend-cao, zal waarschijnlijk zelfs een opmerking in het rapport achterwege blijven.
• De eindejaarsuitkeringen zijn (nog) geen onderdeel van de SNA-controles. Dus voor de NEN-certificering speelt vooralsnog dit geen rol.
• In de toekomstige WTTA-controles (het toelatingsstelsel) is de eindejaarsuitkering niet opgenomen in het concept normenkader. Hoe het definitieve normenkader eruit komt te zien is nog niet bekend, dus of en hoe de eindejaarsuitkering opgenomen gaat worden moeten we afwachten.
• Bij de ABU/NBBU-controles wordt er met de controles die vanaf 2024 plaatsvinden wel naar de eindejaarsuitkeringen gekeken. Op basis van de tekst in de uitzend-cao zou het vervroegd uitbetalen tot een C-afwijking in het rapport gaan leiden, maar doordat de ABU en NBBU dit als een positieve afwijking op de uitzend-cao beschouwen, zal dit waarschijnlijk als een conformiteit gezien gaan worden.

Een wens voor de toekomst

Het zou fijn zijn als in een volgende uitzend-cao de tekst over de eindejaarsuitkering enigszins aangepast gaat worden, zodat de mogelijkheid om elke verloning een stukje eindejaarsuitkering uit te betalen in de tekst wordt opgenomen. Uiteraard moet voorop blijven staan dat het bedrag wat door het jaar heen wordt uitbetaald minimaal gelijk moet zijn aan het bedrag waarop recht ontstaat als eindejaarsuitkering wel in één keer (meestal in december) wordt uitbetaald.