FNV: ‘woekerwinsten uitzenders over de rug van werknemers en maatschappij’

FNV heeft zijn pijlen gericht op uitzenden. Volgens de vakbond is uitzendwerk ‘alles behalve de springplank naar (structureel) werk die het volgens uitzendbedrijven zou zijn’. De ABU weerspreekt in een reactie aan Flexnieuws de conclusies en stelt dat uitzendwerk ‘een belangrijke opstapfunctie’ heeft.

De vakbond baseert zich op haar eigen rapport ‘De vicieuze flexcirkel’ dat vandaag is gepubliceerd. Dit rapport bevat een analyse van cijfers van het CBS, CPB, UWV en de vakbond zelf.

‘Uitzend-moeras’ of opstap naar werk

Kitty Jong, vicevoorzitter van de FNV, trekt fel van leer. “Flex is niet de oplossing, flex is het probleem! Als er iets blijkt uit deze cijfers is dat uitzendwerk eerder een garantie is om weer werkloos te worden: 67% van de uitzendkrachten komt daarna weer in de WW.” Uitzendwerk is niet de springplank naar structureel werk die het pretendeert te zijn, zo concludeert de vakbond. Kitty Jong: “Als we in Nederland mensen bestaanszekerheid willen bieden en willen besparen op de WW, de WIA en de zorg, dan moeten we mensen aan vast werk helpen dat bij ze past. Dat moet het uitgangspunt zijn. Maar het verdienmodel van de flexbranche is juist om werkzoekenden steeds aan kortlopend uitzendwerk te helpen. Mensen aan ander werk helpen is te belangrijk om het alleen aan de uitzendsector over te laten.” De FNV claimt dat 80% van de uitzendkrachten vastzitten in het ‘uitzend-moeras’.

De ABU weerlegt die cijfers in haar reactie: onderzoek op basis van CBS-data laat zien dat van iedere tien uitzendkrachten er na afloop van de uitzendbaan drie in dienst komen bij de opdrachtgever (één vast, twee op tijdelijk contract), drie krijgen een volgende uitzendbaan, aldus de brancheorganisatie. De volgende drie gaan op een andere manier aan het werk of stoppen met werk. Eén op de tien uitzendkrachten krijgt na zijn of haar uitzendbaan een WW-uitkering. ‘Het zijn uiteindelijk vooral de inleners die beslissen of uitzendkrachten bij hen een (vast) contract krijgen’, voegt de ABU daar aan toe.

De ABU ziet net als de FNV dat er nog te veel mensen langs de zijlijn blijven staan en onvoldoende toegang tot werk hebben. Maar de brancheorganisatie stelt dat juist de uitzendbranche zich elke dag daarvoor inzet: ‘Juist de uitzendbranche vervult voor deze groep een belangrijke opstapfunctie. (…) Het is jammer dat vakbonden de belangrijke opstapfunctie van de uitzendbranche miskennen’. De ABU wijst er op dat er een groep mensen is voor wie het lastig is om (passend) werk te vinden. Omdat ze bijvoorbeeld extra begeleiding nodig hebben, omdat ze de taal niet spreken of omdat zij een hogere kans op verzuim hebben. Uitzendwerk is voor die groep vaak dé opstap naar werk, zo stelt de ABU. Voor andere groepen biedt uitzendwerk volgens de brancheorganisaties kansen om werkervaring op te doen, werk en privé te combineren of is het de start van een carrière.

‘Rondpompen tussen flexwerk en WW’

Volgens de FNV zou het UWV moeten stoppen met het grootschalig inhuren van uitzendbureaus om werknemers weer aan het werk te krijgen. Jong: “Als mensen in de WW terecht komen, moet eerst geprobeerd worden ze te helpen aan een passende baan met serieus zicht op een vast contract. En niet weer zo snel mogelijk aan een uitzendbaantje of flexcontract. Het risico op nieuwe werkloosheid is dan levensgroot.” De vakbond spreekt van het ‘rondpompen’ van mensen tussen flexwerk en WW.

De ABU stelt dat de uitzendbranche de belangrijke opstapfunctie vervult door succesvolle samenwerking met onder andere het UWV en gemeentes, ook bij het opleiden van mensen. De ABU-reactie: Om de kans op werk voor zoveel mogelijk mensen te vergroten is het van cruciaal belang dat we de kennis en kracht van UWV, gemeenten en ABU-leden blijven bundelen, verder versterken en samenwerken aan een inclusieve arbeidsmarkt. De praktijk wijst uit dat dit goed werkt in de regionale mobiliteitscentra.

Oproep politiek

Jong haalt ook uit naar flexondernemers die ‘woekerwinsten’ zouden maken ten koste van mens maatschappij: “Je kunt gerust stellen dat de uitzendbranche rijk wordt over de rug van werknemers en maatschappij. Er blijft enorm veel geld aan de strijkstok hangen terwijl de kosten voor het sociale vangnet volledig bij de maatschappij worden neergelegd. Waar een normale werkgever aan allerlei eisen moet voldoen kan de uitzendbranche mensen gewoon eindeloos als wegwerpartikel gebruiken.”

De vakbond roept de politiek daarom op om te stoppen met de draaideur van flexcontracten en te investeren in vast en zeker werk. Kitty Jong: “Als we in Nederland mensen bestaanszekerheid willen bieden en willen besparen op de WW, de WIA en de zorg, dan moeten we mensen aan vast werk helpen dat bij ze past. Dat moet het uitgangspunt zijn. Maar het verdienmodel van de flexbranche is juist om werkzoekenden steeds aan kortlopend uitzendwerk te helpen. Mensen aan ander werk helpen is te belangrijk om het alleen aan de uitzendsector over te laten.”

Werkloosheid is volgens de FNV ook niet het énige risico dat volledig wordt afgewenteld op werknemers en de maatschappij. “Ook de verantwoordelijkheid van werkgevers bij ziekte en arbeidsongeschiktheid wordt ontdoken en dat heeft niet alleen voor de betrokken werknemers zeer grote gevolgen maar leidt ook tot zeer hoge maatschappelijke kosten”, zegt Jong.

De ABU wijst daarentegen op het belang van uitzendwerk voor Nederland: Het is een gegeven dat een open economie als Nederland goed gereguleerde flexibiliteit nodig heeft en zal blijven hebben. Zonder uitzendwerk – zo laat onderzoek van SEO uit 2019 zien – zou 75% van de voormalige uitzendkrachten blijven werken in de flexibele schil, met name als zzp’er. 11% zou in plaats van uitzendwerk vast werk hebben en 5 % zou informeel werken. De overige uitzendkrachten zouden werkloos zijn.