Beperking van de verrekening van huisvestingskosten: einde van de rekening-courant?

In dit artikel leg ik uit welke wettelijke beperkingen er gelden voor het inhouden van kosten op het loon van werknemers, hoe softwareontwikkelaars hier vorm aan hebben gegeven door introductie van de rekening-courant, welke nieuwe beperking de CAO-partijen daarvoor hebben geïntroduceerd en wat mijns inziens de echte oplossing is.

Het ontstaan van het NEWML

Met de wijziging van de WAS per 1 januari 2017 mogen werkgevers niet onbeperkt inhoudingen en verrekeningen doen op het minimumloon van de werknemer. 

Artikel 6 lid 1 van de Wet Minimumloon en Minimumvakantiebijslag (hierna Wet Minimumloon) definieert wat er in het kader van deze wet wordt bedoeld met loon: onder loon wordt verstaan de ‘geldelijke inkomsten uit hoofde van de dienstbetrekking, met uitzondering van vakantiegeld, winstuitkeringen, eindejaarsuitkeringen, kostenvergoedingen e.d.’ 

Wettelijke verplichtingen als loonheffingen en pensioenpremies mogen op dit minimumloon worden ingehouden. Om te bepalen of er nog ruimte is voor andere inhoudingen en verrekeningen op het nettoloon is er een nieuw begrip ontstaan: het netto equivalent van het wettelijk minimumloon. Dit NEWML moet te allen tijde giraal worden overgemaakt aan de werknemer. 

De rekening-courant

Er zijn twee uitzonderingen op de regel dat er geen betalingen uit het NEWML mogen worden gedaan. De eerste uitzondering betreft de premie voor de zorgverzekering. De tweede uitzondering betreft huisvestingskosten. Voor beide uitzonderingen geldt dat de werknemer schriftelijk toestemming moet hebben gegeven voor de inhouding. Bij huisvestingskosten kan dit achterwege blijven als de huurpenningen op grond van een huurovereenkomst met de werkgever verschuldigd zijn. Meer uitzonderingen zijn er niet. Het kan daarom voorkomen dat een werknemer wel een bedrag verschuldigd is, maar dat het bedrag niet meer via de loonstrook kan worden betaald. 

Ook in de uitzendwereld komt dit regelmatig voor. Om toch een inhouding te kunnen doen, is de rekening-courant in het leven geroepen. De inhouding of verrekening wordt verwerkt en om te voorkomen dat het netto loon onder het NEWML uitkomt, betaalt de werkgever een netto aanvulling. De werkgever registreert vervolgens de aanvulling als schuld van de werknemer aan de werkgever. Ik heb steeds mijn vraagtekens gezet bij deze gang van zaken. Er is naar mijn mening helemaal geen sprake van een rekening-courant. Een rekening-courant is normaliter iets dat op vrijwillige basis ontstaat. Denk hierbij aan de bankrekening bij de bank of de financiële verhouding tussen DGA en werkmaatschappij. 

De rekening-courant in de uitzendwereld ontstaat zonder medeweten en/of toestemming van de werknemer. Bovendien heeft de werknemer geen zeggenschap over wat er met het ontstane schuldsaldo gebeurt. Het saldo wordt afgeboekt op het moment dat er wel netto ruimte is of kwijtgescholden als die ruimte nooit ontstaat. Aan dat kwijtschelden zitten vanzelfsprekend fiscale gevolgen – in Nederland kun je niet zomaar netto betalingen doen – maar daar staat men meestal niet bij stil. Een ongewenste situatie als je het mij vraagt. 

Ik zou de aanvulling op het netto loon eerder een voorschotbetaling noemen. Een voorschot is echter alleen maar toegestaan als deze van tevoren schriftelijk tussen beide partijen overeengekomen is. Het mag duidelijk zijn dat daar in dit geval geen sprake van is.

De discutabele rol van de softwareleverancier

In de uitzendbranche is het gebruikelijk dat de salarissoftware de bewaking van het NEWML ondersteunt. Naast de berekening van het te betalen netto loon wordt op de achtergrond het NEWML berekend. De rekening-courant is door softwareleveranciers ingevoerd om een te hoge inhouding te voorkomen. In de basis is het heel fijn dat men niet zomaar onder NEWML kan betalen. In regulier salarisland doet de software niets met het NEWML. Met alle consequenties van dien.  

Veel werkgevers zijn blij met de rekening-courant maar zijn zich niet bewust van de nadelen ervan. De saldi op de rekening-couranten kunnen iedere periode flink oplopen, zonder dat de werkgever en/of werknemer dat in de gaten heeft. De fiscale gevolgen van de kwijtgescholden saldi op het moment dat er geen verrekeningsruimte meer over is, worden meestal pas zichtbaar bij een controle. En dan zijn de rapen gaar. Is de oorspronkelijke WAS correctie – zoals de aanvulling op het NEWML vaak genoemd wordt – niet aangewezen als eindheffingsloon, dan zal er alsnog gebruteerd moeten worden.  De naheffing loonheffingen en sociale verzekeringspremies vindt niemand grappig. Dat wat als een werkgeversvriendelijke oplossing is gepresenteerd, kan heel eenvoudig omslaan in een financiële strop. 

Beperking van verrekenen van huisvestingskosten door de uitzendcao

Per 1 januari 2025 is er een aanvulling op artikel 36 van de uitzendcao van kracht die het gebruik van de rekening-courant beperkt:

“Als gedurende het dienstverband in een periode van vier weken de uitzendonderneming de inhoudingen voor huisvesting niet volledig heeft kunnen doen omdat het loon van de uitzendkracht niet toereikend was zal de alsdan ontstane schuld worden gecompenseerd zodanig dat de rekening courant voor wat betreft deze huisvestingskosten geen negatief saldo meer laat zien. De compensatie mag ook op een later tijdstip niet meer worden verrekend of ingehouden. Dit is alleen anders als uit schriftelijke stukken blijkt dat de compensatie redelijkerwijs niet voor rekening van de uitzendonderneming kan komen”

De tekst is niet eenvoudig te lezen. De regeling houdt in dat als je binnen een periode van vier weken niet alle kosten voor huisvesting op het netto loon van je werknemer hebt kunnen inhouden of verrekenen, je deze kosten als werkgever voor eigen rekening moet nemen. Er is gekozen voor vier weken zodat er aangesloten kan worden bij de door de Belastingdienst gedefinieerde periodes bij aangifte loonheffingen per vier weken. Voor werkgevers die per maand verlonen, is dit lastig. De FAQ pagina van de ABU stelt dat maandverloning nog steeds is toegestaan, maar feitelijk onwerkbaar is voor uitzenders die de rekening-courant moeten toepassen. Dus de cao bepaalt dan je verloningstijdvak? Heel bizar.

De consequenties van het verrekeningsverbod

Een voorbeeld:  In week 1 en 2 verdient een werknemer genoeg om de huisvestingskosten te kunnen verhalen. In week 3 is dit niet zo en wordt het bedrag aan ingehouden huisvestingskosten aangevuld met een WAS-correctie. Er is een schuld op de rekening-courant ontstaan. Deze situatie herhaalt zich in week 4. Wat moet ik nu volgens de nieuwe regelgeving doen?

De ABU antwoordt op haar FAQ pagina dat er is afgesproken dat per periode van 4 weken een vergelijking moet worden gemaakt tussen het inkomen en de huisvestingskosten. Als de balans tussen die twee (de rekening-courant) na afloop van die periode negatief is, moet de schuld van de arbeidsmigrant worden kwijtgescholden. Interessant. Dat betekent dat het denkbeeldige overschot  in week 1 en 2 meespeelt in de beoordeling of alle huisvestingskosten verrekend mogen worden. Ik zet daar mijn vraagtekens bij. En zeker als er per week wordt betaald. Of mag dat ook niet meer?

De software zal op de achtergrond na vier weken moeten berekenen hoeveel huisvestingskosten er alsnog in week 1 en 2 geboekt moeten worden. Ik heb inmiddels begrepen dat dit niet haalbaar is. 

Het kan natuurlijk ook andersom. Er wordt in de eerste twee weken een schuld opgebouwd die in week 3 en 4 wordt verhaald. Als er in week 3 en 4 echter niet genoeg wordt verdiend ,ontstaat er aan het eind van de periode een negatieve rekening-courant, welk bedrag vervolgens wordt kwijtgescholden. Hoe ga je dit in vredesnaam uitleggen?  En wat als er een nagekomen werkbriefje wordt ingeleverd of als er een fout in de verwerkte uren zit? Iedere correctie leidt tot een nieuwe rekening-courant situatie.  

Het kan nog leuker. Er mag volgens artikel 36 namelijk wél verrekend worden als ‘uit schriftelijke stukken blijkt dat de compensatie redelijkerwijs niet voor rekening van de uitzendonderneming kan komen’. Ik heb zo mijn vermoedens over hoe dit in de praktijk zal gaan uitwerken…

De oplossing

In mijn ogen is de oplossing eenvoudig. Stop met de zogenoemde rekening-courant. Als er niet kan worden ingehouden of verrekend vanwege een te laag netto loon, dan komen de kosten voor de werkgever, in elk geval als het om huisvestingskosten gaat. Ik realiseer me heel goed dat de werkgevers nu niet direct staan te juichen bij dit voorstel. Ik hoop dan alleen wel dat men zich realiseert wat er allemaal fout kan gaan en wat er dan aan boetes, naheffingen en correcties boven de hoofden van de werkgevers hangt. 

De door de NEN-certificeerders uitgedeelde minors en majors in verband met de onjuiste verwerking van de ET 81% uitruil zijn nog steeds niet opgelost en nu lijkt er alweer een nieuwe storm op komst. Dát is nu precies wat ik probeer te voorkomen.