WagwEU – meldingsplicht EU-werknemers en zelfstandigen

Ten behoeve van de handhaving van de Wet arbeidsvoorwaarden gedetacheerde werknemers in de Europese Unie (WagwEU) treedt per 1 maart 2020 een digitale meldingsplicht in werking voor dienstverrichters in Nederland. Vanaf die datum geldt ook een controleplicht voor dienstontvangers.

Wat is de achtergrond? Hoe werkt deze meldingsplicht, voor wie? En hoe zit het met de controleplicht?

Toelichting door Hendarin Mouselli, VRF Advocaten

Europa is op veel fronten één, maar tegelijkertijd zijn er ook nog steeds veel verschillen. Zoals op arbeidsvoorwaardenniveau, hetgeen soms zorgt voor onderbetaling, sociale dumping en oneerlijke concurrentie. De EU-lidstaten hebben de afgelopen jaren diverse maatregelen genomen om dat tegen te gaan. Eén van de maatregelen die Nederland heeft genomen is de invoering van de zogenoemde meldingsplicht. Het doel van de meldingsplicht is onder meer om de Inspectie SZW inzicht te geven in het aantal werknemers en zelfstandigen dat in Nederland komt werken. Wanneer dat inzicht er is, kan de Inspectie SZW beter handhaven en kan onderbetaling, sociale dumping en oneerlijke concurrentie in een vroeg stadium worden opgespoord en aangepakt.

Bij de implementatie van de Handhavingsrichtlijn in de WagwEU in juni 2016 is in artikel 8 WagwEU de meldingsplicht officieel in Nederland ingevoerd. Omdat het meldingssysteem niet tijdig operationeel was, is de inwerkingtreding van deze verplichting uitgesteld. Bijna vier jaar later komt daar per 1 maart 2020 verandering in. Dan treedt de wettelijke meldingsplicht definitief in werking. Hierdoor hebben ook dienstontvangers een nieuwe wettelijke verplichting gekregen, namelijk de controleplicht. Hierna zal ik ingaan op de meldingsplicht én op de controleplicht.

Op wie is de meldingsplicht van toepassing?
De meldingsplicht geldt voor dienstverrichters en zelfstandigen (die werkzaam zijn in bepaalde sectoren; ik verwijs naar artikel 8 WagwEU voor het overzicht van sectoren die aangewezen zijn). Dienstverrichters zijn degenen die vanuit een ander land in het kader van transnationale dienstverrichting werknemers ter beschikking stellen om tijdelijk arbeid te verrichten in Nederland.

Wat houdt de meldingsplicht in?
De dienstverrichter dient voor de aanvang van de werkzaamheden via het meldingssysteem de navolgende gegevens van de werknemer te melden:

1. Zijn identiteit;
2. De identiteit van de dienstontvanger en van de gedetacheerde werknemer;
3. De contactpersoon;
4. De identiteit van de voor de uitbetaling van het loon verantwoordelijke natuurlijke persoon of rechtspersoon;
5. De aard en de vermoedelijke duur van de werkzaamheden;
6. Het adres van de werkplek; en
7. De bijdrage voor toepasselijke sociale zekerheidsregelingen.

Wie heeft de controleplicht?
De dienstontvanger heeft de controleplicht. De dienstontvanger is:

1. een natuurlijke persoon die in Nederland zijn woonplaats of gewone verblijfplaats heeft, of
2. de onderneming of rechtspersoon die in Nederland gevestigd is, of
3. de onderneming, die in Nederland werkzaam is of in Nederland werkzaamheden verricht maar niet in Nederland is gevestigd. De gedetacheerde werknemer of zelfstandige dient dan in het kader van transnationale dienstverrichting werkzaamheden in Nederland te verrichten.

In artikel 10 WagwEU is bepaald dat voor een aantal dienstverrichters de meldingsplicht niet geldt. Bijvoorbeeld dienstverrichters, die vanuit een andere lidstaat werknemers ter beschikking stellen om tijdelijk arbeid te verrichten in Nederland in een sector die in de Standaard Bedrijfsindeling is ingedeeld in de groepen 49.1 Personenvervoer per spoor (geen tram of metro) of 49.2 Goederenvervoer per spoor of sector 49.4 Goederenvervoer over de weg, mits die werkzaamheden uitsluitend bestaan in het vervoeren van goederen door Nederland zonder in Nederland te laden of te lossen. Ook bij incidentele werkzaamheden in Nederland, geldt de meldingsplicht niet. Denk aan zakelijke besprekingen, dringend onderhoud en reparaties of het bijwonen van congressen.

Wat houdt de controleplicht in?
De dienstontvanger dient de melding van de dienstverrichter of de zelfstandige te controleren. Zijn er onjuistheden, dan moet de dienstontvanger uiterlijk vijf werkdagen na aanvang van de werkzaamheden schriftelijk of elektronisch dat bekend maken via het meldingssysteem.

Hoe controleert de dienstontvanger de melding?

Stap 1: de dienstontvanger ontvangt bericht als een dienstverrichter of zelfstandige zijn komst heeft gemeld via het online meldingsloket. Krijg je zo’n melding niet en komen er wel werknemers bij je werken die in dienst zijn van een dienstverrichter of gaat het om een zelfstandige, dan dien je alsnog in te loggen via het online meldingsloket en ervoor zorg te dragen dat er wel een melding wordt gedaan.
Stap 2: de dienstontvanger kan dan vervolgens de melding online inzien en controleren via de portal van het meldingssysteem.
Stap 3: de dienstontvanger controleert of alles klopt. Staan er onjuistheden in de melding, dan dient dat aan te worden gegeven via het online meldingsloket.
Stap 4: Bij afkeuring ontvangt de dienstverrichter of zelfstandig een seintje om de melding aan te passen. Als de melding is goedgekeurd, krijgt de dienstverrichter of zelfstandige geen seintje.

Waarom is het belangrijk dat wordt voldaan aan de meldings- en/of de controleplicht?
Bedrijven en zelfstandigen die niet voldoen aan de meldings- en/of controleplicht riskeren bestuurlijke boetes. De hoogte van de boetenormbedragen zijn als volgt:

Een overtreding als hiervoor genoemd, die is begaan vóór 1 september 2020, wordt niet beboet! De berekende bestuurlijke boete kan bovendien per overtreding met 50% worden gematigd, afhankelijk van de aard en ernst van de overtreding, de mate van verwijtbaarheid en de evenredigheid. Gemotiveerd moet worden door de overtreder van een verplichting waarom in zijn geval sprake is van minder of geen verwijtbaarheid, mede gelet op de specifieke omstandigheden waaronder de overtreding is begaan. Er kan een (gematigde) boete worden opgelegd als een overtreding al in enige mate aan de overtreder kan worden toegerekend. Als een overtreding volledig niet-verwijtbaar is, wordt geen bestuurlijke boete opgelegd. Tot slot is het belangrijk om te weten dat de boetes kunnen cumuleren. In geval van meerdere overtredingen bestaat de bij een boetebeschikking op te leggen totale bestuurlijke boete uit de som van de per overtreding berekende boetebedragen.

Inmiddels is ook duidelijk dat in de praktijk onduidelijkheden zijn over onder meer doorleensituaties. Zeker als de doorleen deels op Nederlands grondgebied plaatsvindt. Belangrijk is dat partijen die zaken doen met een buitenlandse partij dan wel denken in te huren van een Nederlandse uitlener, goed in de gaten hebben wie er komt werken en vanuit welk land.

Inhuur is geen afvinklijst. Laat je goed adviseren hierover. Het voldoen aan de meldings- en controleplicht betekent nog niet dat je er bent. Zorg ervoor dat je grip hebt op de (trans)nationale keten en maak daarover goede afspraken met alle leveranciers. Van de chocolade in de schappen willen we ook weten wat de herkomst is van de cacao. Waarom niet van het personeel dat wordt ingehuurd. Wie wordt de “Tony Chocolonely” van de inhuurketen voor buitenlands personeel?

Hendarin Mouselli, VRF Advocaten

Zie ook
Wet arbeidsvoorwaarden gedetacheerde werknemers in de Europese Unie
Boetes bij niet naleving WagwEU