Ingrijpende maatregelen nodig voor herstel balans arbeidsmarkt

De Commissie regulering van werk, onder leiding van Hans Borstlap, heeft vrijdag een nota gepubliceerd met de titel ‘In wat voor land willen wij werken?’

Deze nota is bedoeld als discussiestuk. Het is een pleidooi voor het creëren van een gelijk speelveld tussen diverse groepen werkenden. De huidige grote diversiteit in arbeidscontracten (met de bijbehorende verschillen in kosten, risico’s en bescherming) zou moeten worden gereduceerd. Alleen waar dat echt nodig is (onderscheid tussen zelfstandig ondernemerschap en werknemerschap of waar tijdelijk werk noodzakelijk is) blijft er verschil bestaan.

De risico’s van tijdelijk werk moeten worden gecompenseerd in de prijs die ervoor wordt betaald.

Eind van dit jaar komt de commissie met concrete adviezen voor het kabinet om de regulering van werk anders vorm te geven.

OESO: toename flexwerk brengt Nederlandse economie in gevaar
Ter voorbereiding op het advies en deze discussienota heeft de commissie aan de OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) gevraagd om een rapport op te stellen over de huidige Nederlandse situatie in vergelijking met andere landen. In Nederland werkt een op de vijf werkenden momenteel op basis van een tijdelijk contract. Nog geen twintig jaar geleden was dat een op de acht werkenden. In andere landen werkt een op de tien op tijdelijke basis. Nederland is hierin een buitenbeentje. De exponentiële groei van tijdelijk werk in ons land, met name het aantal zzp’ers en oproepcontracten, is riskant, want het verlaagt onze productiviteit en economische stabiliteit, zo waarschuwt de OESO. Bovendien leidt het tot een race-to-the-bottom door een perverse prikkel tot concurrentie op arbeid. Nu kan dit schip misschien nog worden gekeerd. Straks is er geen weg terug, denkt de OESO.

Waarde van werk zeker stellen
De Commissie regulering van werk (ook wel aangeduid als Commissie Borstlap) neemt de waarschuwing ter harte en zegt dat het nodig is de waarde van werk in ons land zeker te stellen met een integrale aanpassing van de regelgeving.

Denkrichting voor vernieuwing van de regels voor arbeid:
1. Richt regels op een meer gelijk speelveld voor alle werkenden
2. Bevorder wendbaarheid en duurzame inzetbaarheid van alle werkenden**
3. Stimuleer volwaardige participatie op de arbeidsmarkt
4. Maak regels robuust, uitlegbaar, uitvoerbaar en handhaafbaar
5. Stem nieuwe regels af op de verantwoordelijkheid voor goed werkgeverschap/opdrachtgeverschap en goed werknemerschap/opdrachtnemerschap

Hoofddoelen
Waarom is het nodig om werk te reguleren? De commissie schetst drie hoofddoelen:

1. Werk is sociaal waardevol
– Bescherming met het oog op ongelijke onderhandelingspositie. Niet iedereen kan zelf aanvaardbare arbeidsvoorwaarden en werkomstandigheden uitonderhandelen. De overheid moet bewaken dat er evenwicht is tussen arbeid en kapitaal.
– Bescherming tegen inkomensrisico’s door risicodeling. Er zijn collectieve mogelijkheden nodig om inkomensrisico’s af te dekken. Dit voorziet in een vangnet voor werkenden die niet zelf in hun levensonderhoud kunnen voorzien.
– Bevordering van participatie van iedereen die kan werken. Denk aan werkmogelijkheden voor mensen met een arbeidsbeperking of andere mensen die minder makkelijk aan de slag komen.

2. Werk is gericht op het creëren van economische waarde
– Ordening van arbeidsrelaties, verlaging van transactiekosten en bevordering van innovatie. Dit gaat over de voorspelbaarheid van kosten en baten. Partijen moeten weten waar zij aan toe zijn, als zij op basis van een contract werk doen of laten uitvoeren.
– Het faciliteren van het behoud en de doorontwikkeling van menselijk- en organisatiekapitaal.
Dit gaat over regels voor een veilige werkomgeving en ontwikkelingsmogelijkheden, anders gezegd: duurzame inzetbaarheid.
– Een toegankelijke arbeidsmarkt en efficiënte allocatie. Dit betekent dat de regels erop zijn gericht om vraag en aanbod van arbeid zo effectief, efficiënt en duurzaam mogelijk bijeen te brengen.

3. Regels normeren de manier waarop wij in ons land werken en leven
Regels kunnen elkaar versterken of tegenwerken. Wanneer veranderingen optreden in de samenleving en de economie is het nodig de regels opnieuw vorm te geven om de samenhang te versterken. En in die situatie zijn wij nu.

De Commissie regulering van werk nodig ieder uit om te reageren op de denkwijze, de doelen en de stellingen in deze nota. Discussiëren kan op www.reguleringvanwerk.nl.

Bron: Regulering van werk, Rijksoverheid, 21 juni 2019

*De Commissie regulering van werk opereert onafhankelijk en heeft de mening gevraagd van meer dan honderd personen uit kringen van werknemers, ondernemers, werkgevers, zzp’ers mkb’ers, wetenschappers en vertegenwoordigers uit de ‘polder’.
Diverse organisaties en personen hebben in totaal 18 position papers ingediend.

**Zonder interne flexibiliteit wordt externe flexibiliteit opgeroepen, stelt de commissie. Stimuleer dus dat intern werkenden meer bewegingsvrijheid hebben.

Zie ook
Het arbeidsmarkt spoorboekje van minister Koolmees
Cie Regulering van werk voor toekomst arbeidsmarkt
Steeds meer mensen werken als oproepkracht
KvK: record aantal startende zzp’ers
Europese Commissie waarschuwt Nederland: dring aantal zzp’ers terug
OESO vraagt Nederland flexwerk te hervormen
Brandbrief FNV, CNV en VCP: ‘Stop race naar putje arbeidsmarkt’
Jurriën Koops: toename schimmige constructies met flexibel personeel