Dit zijn de gevolgen van de val van het kabinet voor de Wet TTA en andere flex-wetgeving

Controversieel of niet? Wat betekent huidige politieke crisis ten aanzien van verschillende wetten die momenteel op de politieke agenda staan. Een overzicht.

Het kabinet is gevallen en gaat – zonder PVV-bewindslieden en demissionair verder. Nieuwe verkiezingen lijken in aantocht. Net op het moment dat verschillende wetten over de flex- en arbeidsmarkt (bijna) klaar zijn voor behandeling in de Tweede of Eerste Kamer (zie schema hierboven)

Controversieel verklaren

“Als demissionair kabinet zullen we alles doen wat in het belang van het land is, binnen de ruimte die het parlement ons biedt.” Dat zei (demissionair) minister-president Schoof vlak voordat hij het ontslag van zijn kabinet ging indienen bij de Koning.

Wanneer een kabinet demissionair is, beslist de Tweede Kamer zelf of zij doorgaat met de behandeling van wetten en andere politieke dossiers. Per wet of beleidsterrein wordt bepaald of deze controversieel is of niet.

Besluit de Kamer dat een wet controversieel is, dan wordt de behandeling gestaakt in afwachting van een nieuw kabinet. De Kamer kan – bijvoorbeeld omdat een wet weinig politieke gevoeligheden kent of juist urgent is – ook besluiten de behandeling voort te zetten.
Zo’n lijst van controversiële onderwerpen kan gedurende de periode tussen de val van een kabinet en de komst van een nieuw kabinet nog worden aangepast.
Alhoewel minder gebruikelijk, kan ook de Eerste Kamer besluiten een wet controversieel te verklaren.

Wat betekent dit nu – mogelijk – per wet of beleidsonderwerp?

Wet TTA

Om te beginnen de Wet Toelating Terbeschikkingstelling van Arbeidskrachten (Wet TTA). Deze is net behandeld door de Tweede Kamer en met grote meerderheid aangenomen (140 voor – 10 tegen; BBB en FvD stemden tegen).

Hier valt niets controversieel te verklaren door de Tweede Kamer. De wet ligt nu bij de Eerste Kamer. Vooral de BBB uit stevige kritiek op de wet (“disproportioneel en ineffectief”).

Ook de Eerste Kamer kan een wet controversieel verklaren, al gebeurt dat veel minder vaak. De kans dat dit gebeurt, lijkt niet groot. De BBB is dan wel een grote speler in de Eerste Kamer (de grootste fractie), maar feit is ook dat de wet op een zeer ruime meerderheid in de Tweede Kamer kon rekenen.

Lees meer: Kritiek BBB Eerste Kamer op Wet TTA

Wet Meer Zekerheid Flexwerkers

De Wet Meer Zekerheid Flexwerkers is onlangs naar de Tweede Kamer gestuurd voor behandeling.

Deze wet moet het verschil tussen vast en flexibel werk verkleinen. Met de wet verdwijnen nul-urencontracten, het min-maxcontract wordt vervangen door een basiscontract, het uitzendregime verandert (fase A/1 wordt beperkt tot 52 weken, fase B/2 tot 2 jaar) en uitzendkrachten krijgen recht op gelijkwaardige arbeidsvoorwaarden als vaste werknemers.

De onlangs afgesloten nieuwe cao voor uitzendkrachten – van kracht per 1 januari 2026 – loopt al vooruit op veel van wat in deze wet staat.
De wet is een van de wetsvoorstellen die voortvloeien uit de adviezen van de Commissie-Borstlap uit 2022. Binnen die reeks is dit voorstel relatief weinig politiek gevoelig. Afwachten dus of de Kamer door wil gaan met de behandeling van deze wet.

Handhaving schijnzelfstandigheid

Per 1 januari 2025 is het handhavingsmoratorium rond controle op de arbeidsrelatie van zzp’ers opgeheven. In de volksmond: de hervatting van de handhaving van de Wet DBA. In een aantal sectoren zijn de gevolgen daarvan al goed zichtbaar.

De kabinetsval zal hierop geen directe invloed hebben. Het betreft geen nieuwe wet; er valt dus niets controversieel te verklaren. De Belastingdienst gaat gewoon door op de ingezette koers.

Onlangs heeft de Kamer nog enkele moties aangenomen (met zeer brede steun). Deze moties waren weinig spannend en gingen vooral over betere voorlichting, niet over wezenlijke beleidsveranderingen.

Wet VBAR en Zelfstandigenwet

Het handhavingsmoratorium is opgeheven in aanloop naar nieuwe wetgeving, die de criteria rond het wel of niet mogen inhuren van zzp’ers moet verduidelijken. Daartoe dient de Wet VBAR (Verduidelijking Beoordeling Arbeidsrelatie & Rechtsvermoeden). Minister Van Hijum was van plan deze wet nog vóór het zomerreces naar de Kamer te sturen, zodat de behandeling kon starten.

De kans dat deze wet controversieel wordt verklaard, lijkt vrij groot. Een flink deel van de Kamer heeft namelijk een alternatief wetsvoorstel ingediend: de Zelfstandigenwet. Dit is een initiatiefwetsvoorstel van VVD, CDA, D66 en SGP.

De indieners stellen dat hun wet niet alleen de criteria verduidelijkt, maar ook vernieuwt. Deze Zelfstandigenwet is momenteel in internetconsultatie en zal daarna worden voorgelegd aan de Raad van State voor advies. De vier partijen kunnen dit proces zelfstandig voortzetten.
Of de Kamer de wet in het najaar ook daadwerkelijk wil behandelen, is nog maar de vraag. Het is geen kabinetsvoorstel en heeft daarom een andere status.

Maar ook deze wet ligt politiek gevoelig. Controversieel verklaren kan nu nog niet, want de wet is nog niet ingediend bij de Kamer.
Mochten er verkiezingen komen, dan zal dit onderwerp (en het verschil tussen de wetsvoorstellen) vast een thema worden in de campagne.

Let op: Nederland heeft aan de Europese Commissie beloofd om vóór 1 januari 2026 wetgeving in te voeren die schijnzelfstandigheid beperkt. Zo niet, dan loopt Nederland mogelijk €600 miljoen mis uit het coronaherstelfonds (HVP-gelden).

Overige wetgeving

Daarnaast zijn er nog enkele wetten die direct of indirect voortkomen uit de adviezen van de Commissie-Borstlap en het SER-MLT-akkoord, dat door zowel het vorige als het huidige kabinet is omarmd:

De Wet Crisisregeling Personeelsbehoud
Een aanpassing van de wet op het concurrentiebeding
Implementatie van de EU Platformrichtlijn (vóór 2028)
Aanpassing van Nederlandse wetgeving over de tijdelijkheid van uitzenden, naar aanleiding van een uitspraak van het Europese Hof van Justitie

Met name de laatste twee zijn meer technische dan politieke onderwerpen, maar kunnen wel ingrijpende gevolgen hebben voor de sector. Deze onderwerpen bevinden zich allemaal nog in de ambtelijke voorbereidingsfase en staan nog niet echt op de politieke agenda. Ruimte voor vertraging is er wat betreft de laatste twee punten nauwelijks.

Economie

Naast wetgeving die direct impact hebben op flexbedrijven zijn er natuurlijk ook nog bredere economische gevolgen van de val van het kabinet. Een gewenste doorbraak in het stikstof dossier (met gevolgen voor de bouw) zal (nog) langer duren. Ook op andere plannen zullen in mogelijk in de ijskast gaan, totdat er een nieuw kabinet is.