ARBO-regels niet opvolgen is voor zowel inlener als uitzender verwijtbaar

Dat het opvolgen van de wettelijke bepalingen in de Arbowet ook voor uitzendorganisaties een vereiste is, werd afgelopen november duidelijk in een uitspraak van de rechtbank Oost-Brabant. Het vonnis liet zien dat niet alleen de inlener (verdachte) zijn zaken rond arbeidsomstandigheden op orde moet hebben, maar dat ook de uitzendorganisatie (medeverdachte) nalatig is geweest in naleving van bepalingen in de Arbowet. 

Het gaat om een bedrijfsongeval in juli 2023 waarbij een 25-jarige Bulgaarse vrouw overleed. Ze was via een uitzendbureau aan het werk in een (donkere) kippenstal in Ysselsteyn, toen ze werd overreden door een achteruitrijdende verreiker en ter plaatse overleed. Volgens de rechter was er te weinig toezicht en voldeed de verreiker niet aan alle veiligheidseisen. Beide partijen werden veroordeeld tot een geldboete van vijftigduizend euro.

Wettelijke verplichtingen

Het hebben van een actuele Risico Inventarisatie en Evaluatie (RI&E) in een bedrijf is wettelijk verplicht en van groot belang om de arbeidsomstandigheden en de risico’s op een werkplek in beeld te hebben. Niet alleen het in bezit hebben van de actuele RI&E van de inlener is van belang, maar ook het verplichte plan van aanpak met maatregelen om de risico’s te verhelpen of te verkleinen.

• Lees ook: ‘Inleners zijn zich onvoldoende bewust van de regels en risico’s bij inhuur van personeel’

Naast het ontvangen van een verplichte en actuele RI&E en het plan van aanpak van de inlener, is het ook een wettelijke verplichting van de uitzendorganisatie om de uitzendkracht goed te informeren over de uit te voeren werkzaamheden en de daaraan verbonden risico’s. Daarna dient de inlener op de werkvloer de uitzendkracht doeltreffende instructies te geven en opvolging van de instructies en voorschriften te eisen.

In deze zaak was nalatigheid van de inlener bewezen, omdat er geen volledige RI&E was opgesteld. De inlener is verplicht alle relevante risico-informatie te verstrekken, zoals een werkplekanalyse, gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s), omgang met gevaarlijke stoffen en machineveiligheid.

Verwijtbaar handelen

Hoewel de uitzendorganisatie een sectorale RI&E-tool had gebruikt, werden bepaalde op de werkplek aanwezige risico-elementen niet gemeld, die in de checklist niet specifiek waren opgenomen. Er is dus niet of onvoldoende geïnventariseerd welke risico’s het werk op deze werkplek met zich meebracht.

De uitzendorganisatie werd eveneens verwijtbaar gedrag aangerekend, omdat er geen onderzoek werd gedaan naar de volledigheid van de RI&E, mogelijk andere risicofactoren en het ontbrekende plan van aanpak, noch een werkplekbezoek had afgelegd om de arbeidsomstandigheden te checken.

De rechter oordeelde dat zowel de uitzendorganisatie als de inlener aanmerkelijk onvoorzichtig, onoplettend, onzorgvuldig en nalatig hebben gehandeld. Beide partijen zijn ernstig tekortgeschoten in hun zorgplicht jegens hun eigen werknemers en de ingeleende werknemers.

• Lees ook: Arbeidsinspectie over uitzendsector: 869 klachten, 74 onderzoeken

Het arbeidsongeval met dodelijke afloop was volgens de rechter vermijdbaar geweest en daardoor verwijtbaar aan beide partijen. Als beide organisaties zich aan de Arbo-regels hadden gehouden, en de uitzendorganisatie de werkplek had bezocht of nader had geïnformeerd bij de inlenende organisatie, had er aanvullende informatie gegeven kunnen worden aan de uitzendkracht en hadden de andere risico’s op de werkplek ook in beeld kunnen komen.

Preventiemedewerker

In Nederland is elke werkgever verplicht minimaal één preventiemedewerker aan te stellen, die binnen een organisatie helpt om veilig en gezond werken te bevorderen. Deze medewerker ondersteunt bij het opstellen en uitvoeren van de RI&E, signaleert alle risico’s op de werkvloer en maakt en/of bewaakt het plan van aanpak. Het uitzendbureau had contact kunnen opnemen met de preventiemedewerker van de inlener. Als er geen preventiemedewerker aanwezig is, moet dit voor de uitzendorganisatie een duidelijk signaal zijn om zelf op onderzoek op de werkplek uit te gaan.

Uitzendorganisaties die alleen de sectorale checklists gebruiken, lopen de kans risico-elementen te missen en daardoor de uitzendkracht niet of onvoldoende te informeren over mogelijk aanwezige veiligheids- en gezondheidsrisico’s en hoe daarmee om te gaan. Dit kan leiden tot vermijdbare incidenten, waarvoor zowel de uitzendorganisatie als de inlener verwijtbaar zijn.

Het opzetten van een sluitend proces is lastiger dan het op het eerste gezicht lijkt. Het is noodzakelijk om alle aspecten rondom RI&E in beeld te hebben. Bert Visser, partner bij Experts in Flex, kan helpen bij het opzetten van een volledig RI&E-proces.

• Arbeidsinspectie: bij duurzame arbeidsrelatie uitzendkrachten en arbeidsmigranten meer betrokkenheid voor veilige werksfeer