Zzp’ers inzetten kan nog gewoon. En anders zijn er genoeg alternatieven

“In het laatste kwartaal van 2024 was er veel onrust in de markt. Opdrachtgevers belden ons last minute omdat ze hun zzp-populatie wilden overzetten. Zij vragen ons om het werkgeverschap over te nemen en deze mensen een arbeidsovereenkomst aan te bieden”, zegt Lambo.

Verloningsorganisatie Tentoo is 30 jaar geleden al is gestart is met freelanceverloning en geldt dus als echte specialist. Ook zzp’ers zelf kloppen bij Tentoo aan om op payrollbasis te gaan werken, bijvoorbeeld omdat zij niet meer als zzp’er bij de overheid aan de slag mogen. Lambo: “Ruim 25% van de zzp’ers heeft de afgelopen maanden gedwongen moeten kiezen voor een arbeidsovereenkomst. Zij worden hiertoe gedwongen door opdrachtgevers die hen niet meer als zzp’er willen inhuren.”

Arbeidshistorie meetellen

Kiezen voor een arbeidsovereenkomst is een optie, maar er zit wel een addertje onder het gras, waarschuwt Lambo. “Je kunt een zzp’er een arbeidsovereenkomst aanbieden, maar heeft hij in de periode daarvoor ook gewerkt voor dezelfde organisatie en blijft hij dezelfde werkzaamheden onder dezelfde omstandigheden doen, wees dan bedacht op het eventuele arbeidsverleden.
Fiscaal gezien kijkt de Belastingdienst in de regel niet verder terug dan 1 januari jl., maar wat veel partijen vergeten is dat arbeidsrechtelijk tot wel vijf jaar terug kan worden gekeken. “Op het moment dat een ZZP’er stelt eigenlijk een werknemer te zijn speelt de datum van 1 januari 2025 geen rol en kan ook worden teruggekeken naar de periode daarvoor.” Dat valt ondernemers vaak tegen. “Zij denken op nul te beginnen als zij een zzp’er een arbeidsovereenkomst aanbieden, maar soms worden zij geconfronteerd met de situatie van het direct aanbieden van een onbepaalde tijdovereenkomst vanwege het meenemen van  de arbeidshistorie.” Lambo’s advies: “Neem de zzp-periode bij gelijkblijvende omstandigheden mee. Dan weet je zeker dat je goed zit.”

Zachte landing

Vooralsnog gaat de Belastingdienst bij de handhaving van de Wet DBA uit van een zachte landing. Dat betekent volgens Lambo niet dat er geen risico’s zijn. “De Belastingdienst gaat niet gelijk over tot boetes. Althans nog niet dit jaar. Je krijgt de mogelijkheid zaken te herstellen. Je moet dan met een plan van aanpak komen.  Maar er zullen wel naheffingsaanslagen loonheffingen volgen.”

Het is overigens zeker niet altijd nodig om zzp’ers een arbeidsovereenkomst aan te bieden. “Veel opdrachtgevers willen veiligheid en kiezen daarvoor, maar er zijn zeker ook opdrachtgevers die hun zzp-opdrachten aanpassen (tweaken) en ervoor hebben gekozen gewoon door te gaan met de inzet van zzp’ers. Zelfs opdrachtgevers die bezocht zijn door de Belastingdienst.” Als specialist adviseert Tentoo organisaties over het wel of niet kunnen inzetten van zzp’ers afhankelijk van de situatie. “Wij kijken holistisch, vanuit alle gezichtspunten van de Deliveroo-case. Want de inhoud van de opdracht is niet meer het enige dat meetelt.”

DBA-proof

Het tweaken van een zzp-overeenkomst maakt deze niet meteen DBA-proof. Lambo heeft drie tips om te zorgen dat je zzp’ers wel om een juiste manier inzet:

1. Zorg dat de zzp’er in de praktijk werkt zoals op papier is vastgelegd; de Belastingdienst zal namelijk kijken of er daadwerkelijk wordt gewerkt op de manier zoals deze is afgesproken. Doe periodieke controles op de inhoud van de overeenkomsten en controleer of de uitvoering in de praktijk hiermee overeenkomt.
2. Zorg dat de beleving van de opdrachtgever en zzp’er matchen; bijvoorbeeld, de zzp’er voelt zich ondernemer en denkt zelf een vervanger te kunnen kiezen als hij ziek is (vrije vervanging), maar de opdrachtgever wil eerst een (sollicitatie)gesprek voor hij iemand anders inhuurt.
3. Zorg dat de resultaatverplichting helder is vastgelegd; huur je een programmeur in, omschrijf dan niet alleen hoe lang hij, waaraan moet werken, maar ook op welke momenten hij wat moet opleveren.

Lambo: “Als je dit doet, tackle je al een aantal van de negen punten uit het Deliveroo-arrest en ben je hard op weg het goed te doen. Overigens heeft Tentoo een eigen scan ontwikkeld die snel duidelijkheid geeft of een zzp’er voldoet aan de Deliveroo-criteria.

Alternatieven

Lambo noemt nog een alternatief die opdrachtgevers de zekerheid biedt dat zij gevrijwaard zijn van naheffingen en boetes vanwege schijnzelfstandigheid. “Als je als bemiddelaar ervan overtuigd bent dat iemand een zzp’er is, kun je de opdrachtgever comfort bieden door een overeenkomst van tussenkomst aan te bieden.” De intermediair wordt in dat geval de opdrachtgever van de zzp’er en stapt feitelijk in de fiscale keten. Groot voordeel is ook dat de zzp’er gewoon zzp’er kan blijven. “Wij merken dat veel zzp’ers echt niet een arbeidsovereenkomst willen aangaan. De meeste van hen kiezen heel bewust voor het ondernemerschap.”

Wat echter het meest gekozen wordt is een detacherings- of payrollconstructie, weet Lambo: “Wij bieden alle contractvormen en zien intern veel freelancers doorschuiven naar een payroll-overeenkomst. Ook veel detacheringsbureaus die nu zzp’ers in dienst willen nemen maken daarbij gebruik van onze backofficedienstverlening.”

Wetsvoorstel VBAR aangepast

De onrust in de markt is met name veroorzaakt door alle onduidelijkheid over de wijze waarop een arbeidsrelatie gekwalificeerd moet worden worden. De Wet Verduidelijking Beoordeling Arbeidsrelaties en Rechtsvermoeden (VBAR), die nu in voorbereiding is, moet meer duidelijkheid gaan brengen. De beleidsmakers baseren zich hierbij onder meer op het Deliveroo-arrest. Op het eerdere wetsvoorstel bestond veel kritiek over het criterium ‘extern ondernemerschap’. Inmiddels heeft de minister aangegeven het wetsvoorstel aan te passen, zodat het ondernemerschap een volwaardig criterium blijft bij het beoordelen van de schijnzelfstandigheid. “Dit toont nogmaals aan dat het wetsvoorstel flink  onder druk staat en mogelijk nog wel een keer herzien zal moeten worden”, zo verwacht Lambo.
Kortom, vanuit Den Haag hoeven we voorlopig niet meer duidelijkheid te wachten. Het is de branche zelf die met oplossingen en alternatieven moet blijven komen.

• Lees ook: Handhaving Wet DBA: ‘de markt verkrampt, maar de echte zzp’er blijft’

Hoofdredacteur FlexNieuws Wim Davidse in gesprek met Daniëlle Lambo, director Tentoo (Brisker) tijdens het recente Webinar Week van Werf& en ZiPconomy. Kijk het gesprek hieronder terug.