Flex en upgrading vakmanschap – Associate degree (Ad)

Flex en duurzame scholing – Associate degree opleidingen (Ad)
Sommige thema’s vragen veel geduld, lange adem om gestelde doelen te verwezenlijken.
In 2012 en 2013 schreef ik in FlexNieuws een serie columns over co-makership van flexbedrijven en hbo-instellingen. Regelmatig dook daarbij het begrip Associate degree (Ad) op. Het bleek nog te vroeg, te onbekend en er kwamen slechts weinig reacties op.
Maar zie: een jaar of wat later komt er rond dit thema beweging op de arbeidsmarkt!
Een paar weken geleden verzorgde ik een korte voordracht voor facility managers in Noord-Nederland met de titel: ‘Hoe is ’t met Ad?’

Arbeidsmarkt: aandacht voor upgrading vakmanschap
Op de arbeidsmarkt zijn flexleveranciers goede voorspellers van bewegingen die gaan komen. En één van de gesignaleerde trends is de behoefte aan goed opgeleide professionals op uitvoerend niveau.
De basis voor deze trend ligt in ontwikkelingen op het gebied van automatisering, digitalisering en gebruik van social media. Veel werkprocessen worden daardoor beïnvloed en vragen andere competenties van medewerkers.
Vooral voor zittende medewerkers op MBO4- en Havo-niveau (en dat betreft heel veel mensen op de arbeidsmarkt) wordt upgrading van hun vakmanschap noodzakelijk geacht om hun huidige positie te behouden of een nieuwe positie ergens anders te vinden.

Noord-Nederland: Associate degree duikt op
Recente ontwikkelingen in Groningen, Friesland en Drenthe laten zien dat het bedrijfsleven de hiervoor genoemde signalen oppikt en er iets mee doet.

Noorderlink is het samenwerkingsverband op HR-gebied van de veertig grootste werkgevers in Noord-Nederland. Organisaties dienen meer dan 1000 werknemers te hebben om zich te kunnen aansluiten.
In het project Lef’l up! is een actieplan ontwikkeld om voor 20% van alle werknemers op MBO4-/Havo-niveau een voortraject op een Associate degree te bieden. In 2017 gaat een pilot van start. Noorderlink werkt daarin samen met de Hanzehogeschool en Stenden en met verschillende ROC’s in de regio.
Aanleiding? Verdwijnende banen op MBO-niveau!

SER Noord-Nederland heeft in februari 2017 een advies uitgebracht met als titel Het werkend alternatief voor Noord-Nederland; De noordelijke aanpak maakt het verschil.
Het advies behandelt twee thema’s:

1. Stimuleren van leven lang leren en intersectorale mobiliteit;
2. Maatregelen aan de onderkant van de arbeidsmarkt.
   Het eerste thema sluit aan bij de hiervoor genoemde signalen, maar omvat een veel ruimere doelgroep op alle mbo-niveaus, waaronder ook ondernemers en zzp’ers.

In totaal gaat het hier de komende jaren om om-, her- en bijscholing van 370.000(!) lager- en middelbaar opgeleiden in Groningen, Friesland en Drenthe.

Ad onbekend? Niet in Rotterdam!
Hogeschool Rotterdam heeft op één locatie alle Ad-opleidingen samengebracht: de Rotterdam Academy. In nauwe samenwerking met werkgevers in de regio en met de ROC’s Albeda College en Zadkine heeft de organisatie een onstuimige groei doorgemaakt. Bijna 2300 studenten volgen dit studiejaar in 12 richtingen opleidingen in voltijd, deeltijd of een duale variant. De arbeidsmarkt zit te springen om deze goed opgeleide vakmensen!

Ad in de wet: een eigen plek
In 2005 startten de eerste experimenten om met Associate degree opleidingen het gat te dichten tussen MBO4- en Bachelorniveau. Recent is een wetsvoorstel ingediend om beter het eigen karakter van deze opleidingen tot uiting te brengen. Het gaat niet om een halve bachelor-studie en niet om ‘halve’ bachelorstudenten. De opleidingen richten zich meer en meer op vakmanschap en ondernemerschap en de studenten zijn doeners, aanpakkers die met kennis, vaardigheid en zelfstandigheid hun ambacht uitoefenen.
Daarom zijn deze Ad-opleidingen ook zo geschikt voor werkenden op MBO4- en Havoniveau als er behoefte is aan upgrading van kennis en vaardigheden.

Ad-Intercedent: a perfect match
Veel uitzendbureaus nemen pas afgestudeerde bachelors in dienst. Bij callcenters gebeurt hetzelfde. Dat gaat een tijdje goed, maar na één, twee jaar vertrekt een groot deel van deze medewerkers. Ze zien het werk als springplank naar andere banen. Dit fenomeen leidt tot hoge inwerkkosten en verlies van expertise of concurrentiepositie. Oorzaak is een niet-passend opleidingsniveau.
MBO-intercedenten ontbreekt het vaak aan zelfstandigheid; ook dit leidt tot hoge kosten voor begeleiding en scholing.
In samenwerking met Randstad heeft de Rotterdam Academy een opleiding intercedent op Ad-niveau ontwikkeld.
Wat mij betreft: a perfect match!

Tot slot: jezelf ontwikkelen tot op latere leeftijd? Het ‘levenlanglerenkrediet’ helpt!
“Met ingang van studiejaar 2017 kan iedereen tot 55 jaar die geen recht meer heeft op studiefinanciering bij Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) onder bepaalde voorwaarden geld lenen om het collegegeld of lesgeld te betalen.”
Dit bericht van 23 maart 2017 op de site van de AWVN laat zien dat de overheid het belang van voortdurende ontwikkeling ongeacht leeftijd inziet en meer en meer faciliteert.
Zo wordt niet alleen met Ad het opleidingshiaat in de beroepskolom gedicht, maar wordt het mensen ook makkelijker gemaakt in eigen regie te werken aan hun professionalisering en daarmee aan versterking van hun positie op de arbeidsmarkt.

Betrokkenheid flexbranche
Zoals in het voorbeeld is aangegeven, zijn flexleveranciers zelf direct gebaat bij het aantrekken van medewerkers op het juiste functieniveau. Als bemiddelende organisatie tussen vragers en aanbieders op de arbeidsmarkt is hun betrokkenheid nog groter: hoe passender de match, hoe beter de dienstverlening. Op dat terrein is nog veel goed werk te doen in de hulp aan partijen bij het verbeteren van hun vaak verstarde en achterhaalde functiebouwwerk; er kan veel meer differentiatie en flexibiliteit worden ingebouwd, ter verhoging van in- en doorstroming op de arbeidsmarkt. Herkenning en erkenning van Ad helpt bij de arbeidsmarktwaarde van werkenden.

Rein Leyenhorst