Reactie Koolmees op Deliveroo-uitspraak, gevolgen voor platformwerk

Minister Koolmees (SZW) heeft de Tweede Kamer geïnformeerd over de uitspraak van de rechtbank Amsterdam inzake FNV en Deliveroo, en gaat in op de gevolgen voor andere bedrijven en de rol van de Inspectie SZW.

Volgens een recente uitspraak van de rechter, in een zaak die de FNV had aangespannen, zijn bezorgers van Deliveroo geen zzp’ers, maar moeten volgens de cao worden betaald. In een eerdere uitspraak kreeg Deliveroo echter gelijk.

Inhoud versus uitwerking overeenkomst
Volgens Koolmees wordt het verschil veroorzaakt doordat de rechter in de eerste zaak keek de inhoud van een specifieke opdrachtovereenkomst. In de tweede uitspraak werd daarnaast ook gekeken naar uitwerking van de overeenkomst in de dagelijkse praktijk, en de aard van het werk bij Deliveroo. Daarbij werd meegewogen dat vrije vervanging niet mogelijk is vanwege de korte tijd tussen opdracht en bezorging, en de beperkte onderhandelingsruimte van de bezorger. Verder benadrukt Koolmees dat de kantonrechter deze algemene uitspraak van belang vindt voor de rechtsontwikkeling van de platformeconomie.

Algemeen
Koolmees stelt in zijn brief dat hij geen uitspraken doet over individuele bedrijven en over zaken die onder de rechter zijn, maar dat hij aangeeft hoe het kabinet de opkomst van de platformeconomie ziet en de verhouding tot het (arbeids-)recht.

Platformeconomie
Het kabinet juicht de kansen toe die platformwerk biedt, maar vindt dat dit niet ten koste mag gaan van de arbeidsomstandigheden en arbeidsvoorwaarden van werkenden.

Jurisprudentie
Het staat contractpartijen vrij om hun arbeidsrelatie zelf vorm te geven als arbeidsovereenkomst of een overeenkomst van opdracht. Bij verschil van inzicht kunnen partijen naar de rechter stappen, en de Inspectie SZW houdt dan bij handhaving rekening met de uitspraak. Volgens het kabinet verhelderen rechterlijke uitspraken, ook in Europa, de kwalificatie van arbeidsrelaties in de platformeconomie. In verband hiermee is het gezagscriterium versneld verduidelijkt in het handboek loonheffingen. Het kabinet volgt de ontwikkelingen nauwgezet.

Inspectie SZW
De Inspectie SZW houdt risicogericht toezicht op de naleving van de arbeidswetgeving. De risico’s van werk in de platformeconomie vallen onder het programma Schijnconstructies, cao-naleving en fraude. Misstanden en overtredingen van arbeidswetgeving kunnen gemeld worden bij de Inspectie SZW. Uit de uitspraak vloeit gelet op de verdere juridische ontwikkelingen nog geen wijziging voort voor het toezicht door de Inspectie SZW.

Kwetsbare zelfstandigen
Het kabinet maakt zich zorgen over de groep schijnzelfstandigen en kwetsbare zelfstandigen. In het regeerakkoord staan maatregelen om schijnzelfstandigheid en concurrentie op arbeidsvoorwaarden tegen te gaan. De opkomst van het platformwerk raakt vooral de onderkant van de arbeidsmarkt, maar het werk is lastig te kwalificeren vanwege de uiteenlopende manieren waarop de platforms het werk organiseren.

Commissie
De vraag is of de wetgeving nog is toegesneden op de arbeidsmarkt van morgen. Daarom heeft het kabinet een commissie ‘Regulering van werk’ gevormd om na te gaan bij welke wetten en regelgeving de toekomstige arbeidsmarkt gebaat is. Die commissie brengt uiterlijk 1 november 2019 advies uit.

Het kabinet wil in Q2 2019 wetgeving maken om de onderkant van de markt te beschermen.

Vakbonden ‘ontsteld’
De vakbonden FNV, CNV en VCP zijn ontsteld over de brief van Koolmees. Zakaria Boufangacha, lid dagelijks bestuur FNV: “Eerder beloofde minister Koolmees te zullen handhaven bij kwaadwillendheid bij het gebruik van zzp-constructies. Deliveroo legt nu een rechtelijke uitspraak naast zich neer. Hoe kwaadwillend wil de minister het hebben voordat er zal worden opgetreden?’”

Bron: Tweede Kamer, 12 februari 2019