GroenLinks-PvdA: sectoraal uitzendverbod en arbeidsmigratie tegengaan

In Een nieuwe start voor Nederland, het verkiezingsprogramma van GroenLinks-PvdA voor de verkiezingen van 2025, pleit de partij voor ‘een goed sociaal vangnet om op terug te vallen’. Voor zelfstandigen betekent dit een verplichte verzekering en verplichte pensioensopbouw.

Ondernemers dienen ‘maatschappelijke verantwoordelijkheid’ te nemen en voor uitzendbureaus moet een vergunningsplicht gaan gelden. Tevens wil de partij een ‘werknemer-tenzij’-principe, waardoor werknemers vaker vaste contracten krijgen.

Loondienst belonen

GL-PvdA wil terugkeren naar het Rijnlandse Model, waarin ‘lange termijnbelangen, gedeelde verantwoordelijkheid en sociale rechtvaardigheid centraal staan’. Het einde van nuluren- en oproepcontracten moet hierbij helpen. Door werkgevers te bélonen wanneer ze mensen in loondienst nemen, en ze te laten bétalen wanneer dit wordt nagelaten, moet baanzekerheid worden gestimuleerd. Ook wil de partij een duidelijke structuur op de arbeidsmarkt, met slechts drie contractvormen.

1. Werknemer: het uitgangspunt is dat je gewoon in loondienst bent bij je werkgever met een vast of tijdelijk contract.
2. Uitzendkracht: tijdelijk werk dat niet of moeilijk te voorspellen is of werk dat ontstaat bij uitval door ziekte kan een werkgever invullen met uitzendkrachten.
3. Zzp’er: voor werk dat geen onderdeel is van de organisatie, werk dat niet behoort tot de reguliere werkzaamheden van een organisatie, of werk dat wel behoort tot de reguliere bedrijfsactiviteiten maar waarvoor bijzondere kennis nodig is, kunnen zzp’ers een waardevolle aanvulling zijn.

Dit standpunt sluit aan bij wat de Commissie Borstlap de ‘drie rijbanen voor de arbeidsmarkt’ noemde.

Opdrachtgever draagt bij aan AOV zzp’ers

Voor zzp’ers komt er meer sociale zekerheid. De partij stelt dat veel zelfstandigen geen vangnet hebben in geval van pech of ziekte. (In 2023 was dit circa 35%, CBS). Met een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV) en pensioenopbouw vanaf dag één wil GL-PvdA deze zekerheid voor zelfstandigen inbouwen.
Ook voor de opdrachtgever brengt dit consequenties met zich mee. Deze wordt verwacht een ‘eerlijke bijdrage’ te leveren aan de verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering van zzp’ers. De zzp’er zelf betaalt een inkomensafhankelijke premie. ‘Zo draagt iedereen zijn steentje bij en heb je als zzp’er financiële rust wanneer het tegenzit met je gezondheid’.

Geen ‘dure bureaus’ en zzp’ers, minder flex bij overheid

GroenLinks-PvdA wil strenger gaan handhaven op ‘schijnconstructies’, waarvoor het ‘werknemer-tenzij’-principe wordt ingevoerd; iemand is in principe een werknemer en heeft recht op sociale zekerheid, tenzij wordt aangetoond dat iemand werkt als zelfstandig ondernemer. Naast deze schijnconstructies wil de partij strenger zijn omtrent zzp en flexwerk in het onderwijs en de zorg.

GroenLinks-PvdA wil namelijk voorkomen dat zorginstellingen beroep moeten doen op ‘dure detacheringbureaus of zzp’ers’. Onderwijs idem dito. En dus komt de partij met het initiatief voor ‘gezamenlijke invalpools’, om ‘dure inhuur via commerciële uitzendbureaus of zzp’ers’ te voorkomen. In de zorg moet flexwerk mogelijk blijven voor tijdelijke vervanging; enkel bij ziek, piek of uniek.

Bij publiek gefinancierde banen, zoals overheidstaken en de functies bij de publieke omroep, wil GL-PvdA flexwerk beperken. De partij pleit voor een ‘maximum van 10% externe inhuur’ voor kerntaken bij de overheid. En flexwerkers kunnen bij de publieke omroep enkel nog worden ingezet voor grote producties of het inhuren van buitenproducenten.

Arbeidsmigratie tegengaan en uitzendverbod vleessector

De partij scherpt haar koers rondom migratie verder aan en wil arbeidsmigratie terugdringen. Arbeidsmigratie zou leiden tot ‘misstanden, uitbuiting en verslechterde leefbaarheid in kwetsbare wijken’. De partij wil bedrijven die alleen kunnen bestaan dankzij laagbetaald werk en uitbuiting verbieden. ‘Deze hebben in Nederland niets te zoeken’.

Arbeidsmigratie is volgens de partij momenteel vooral een verdienmodel voor werkgevers in laagproductieve en vervuilende exportsectoren zoals de logistiek, (glas)tuinbouw, de vleessector en metaalindustrie. Door de economie zo in te richten dat de vraag naar arbeidsmigratie in laagbetaalde banen afneemt, wil de partij de arbeidsmigratie tegengaan.

Om misstanden in de uitzendbranche te voorkomen moet er een vergunningsplicht komen voor uitzendbureaus. In sectoren met veel misstanden moeten arbeidsmigranten rechtstreeks in dienst genomen worden, zonder tussenkomst van een uitzendbureau. En er moet direct een uitzendverbod in de vleessector komen.

GroenLinks-PvdA wil bedrijven verantwoordelijk houden voor de huisvesting en onderwijs van arbeidsmigranten (en hun gezinsleden). Met een verhoging van het wettelijk minimumloon en een beperking rondom flexibiliteit van uitzendcontracten wil de partij de vraag naar arbeidsmigratie ontmoedigen. ‘Ook verbieden we het doorlenen van uitzendkrachten, verplichten we 85% van de mensen in vaste dienst te nemen, hanteren we strengere eisen rondom nachtwerk en schaffen we de economische prikkels voor werkgevers af, zoals de ETK-regeling’ (extraterritoriale kosten, red.).

• Het volledige programma van GroenLinks/PvdA is hier te vinden.
• Al het nieuws over de verkiezingen 2025 kun je vinden in dit FlexNieuws verkiezingsoverzicht