ABN Amro analyseert twee oplossingsrichtingen voor krapte op de arbeidsmarkt

Dat we te maken hebben met een krappe arbeidsmarkt is geen nieuws. Sinds eind 2021 overstijgt het aantal vacatures het aantal werklozen. En dat is bijzonder, want historisch gezien is het andersom. Door de vergrijzing en de uitstroom van werkenden, zal er ook niet snel verandering komen in deze uitzonderlijke spanning op de arbeidsmarkt. 

De tekorten op de arbeidsmarkt hebben grote gevolgen. Bijvoorbeeld op maatschappelijk vlak, door tekorten in het onderwijs en in de zorgsector. De laatste sector wordt zelfs dubbel geraakt door de vergrijzing, doordat de zorgvraag en daarmee de arbeidsvraag stijgt en het personeel zelf ook vergrijst. Maar ook de energietransitie hapert, bijvoorbeeld door een tekort aan monteurs van elektriciteitsnetten. 

Mismatch

De krapte wordt versterkt door een mismatch tussen de vacatures en de werkzoekenden. Zo hebben de werkzoekenden niet altijd het juiste profiel en de juiste vaardigheden voor de openstaande vacatures. Ook willen werkzoekenden niet altijd op elke locatie werken of zijn zij niet bereid om lange tijd te reizen naar hun werk. 

ABN Amro analyseerde twee oplossingsrichtingen om deze aspecten van de krapte op de arbeidsmarkt aan te pakken. Daarbij keken zij naar de technische sector en de zorg. 

Grotere reisafstand

Allereerst keken zij wat er gebeurt als je werkzoekenden kunt overhalen om verder te reizen voor hun werk. Hiervoor gebruikten zij data van het UWV over de gemiddelde afstand die een werkzoekende bereid is om te reizen, de zogenoemde ‘zoekstraal’. 

Het vergroten van de zoekstraal kan een oplossing zijn, maar niet in alle gevallen. Het is alleen interessant voor beroepsgroepen waar een groot verschil in krapte te zien is tussen verschillende regio’s. Als de krapte overal min of meer gelijk is, zal het voor regio A een oplossing zijn, maar zal de krapte in regio B juist toenemen. Maar als er in een bepaalde regio geen sprake van krapte is voor een bepaalde functie, kan het lonen om werkzoekenden over te halen verder te reizen voor hun werk.

Verschillen per beroepsgroep

Naast de regio blijkt de impact ook per beroepsgroep te verschillen. Voor de zorgsector geldt dat bij de krappe en talrijke beroepen in de gezondheidszorg, zoals mondhygiënist, bedrijfsarts, klinisch psycholoog of tandarts, de krapte meer wordt veroorzaakt door een beperkt aantal werkzoekenden, dan door de zoekstraal. Ook al zouden werkzoekenden bereid zijn om verder te reizen, dan heeft dat niet veel effect op het percentage onvervulbare vacatures. 

Bij de beroepsgroepen verpleegkundig en verzorgend ligt dat anders. Bij deze beroepen heeft de reisbereidheid juist wel effect op de krapte. Zo zijn er volgens de analyse van ABN Amro 88% onvervulbare vacatures voor dementieverpleegkundigen wanneer zij de zoekstraal aanpassen met 0,1. Wanneer ze de zoekstraal echter met 2 aanpassen, daalt het percentage onvervulbare vacatures naar 1%. Voor verzorgenden in de individuele gezondheidszorg daalt het percentage onvervulbare vacatures van 70% (zoekstraalcorrectie = 0,1) naar 0% (zoekstraalcorrectie = 2). 

Wisselen van beroepsgroep

Werkgevers kunnen er baat bij hebben te zoeken buiten hun eigen sector of beroepsgroep. ABN Amro analyseerde ook data van het UWV over wensberoepen van werkzoekenden. Hieruit blijkt dat de meeste interesse voor de geanalyseerde beroepen (technische en zorg) komt van werkzoekenden uit dezelfde sector. Er is wel interesse vanuit andere sectoren, maar deze is beperkt. Er lijken fricties op de arbeidsmarkt te zijn die het moeilijker maken om te wisselen van beroepsgroep. Denk aan andere kwalificaties, beperkt zicht op mogelijk interessante vacatures buiten de beroepsgroep, of het feit dat onbekend onbemind maakt. 

Fricties wegnemen

ABN Amro benadrukt dat het dus belangrijker wordt om de fricties weg te nemen voor de personen die van beroepsgroep willen wisselen. Een brede voorlichtingscampagne voor overstapmogelijkheden naar krappe beroepen uit andere sectoren kan vanuit dat perspectief wellicht waardevol zijn, aldus ABN Amro. 

Lees ook:

• Organisaties laten massaal kansen liggen voor oplossen personeelstekort
• ZiPmedia-event bij ABN AMRO: Wie weet de werkende voor zich te winnen?
• Ondernemers: hogere werkdruk belangrijkste gevolg personeelstekort