Commentaar: herstel ABU Marktmonitor stagneert in het tweede kwartaal

Verschillende ontwikkelingen

De ABU rapporteerde over periode 6 een urenkrimp van -8,1%. Dat was gelukkig weer wat minder dan de tegenvallende -10,0% van de vorige periode. De verschillen tussen de drie beroepsgroepen waren aanzienlijk: de Admin uren krompen met -15,9%, de Indu uren met -4,6% en de Tech uren met -10,6%. Als we de ontwikkelingen per kwartaal bekijken (het tweede kwartaal gedefinieerd als de perioden 4 tot en met 6), zien we opmerkelijke verschillen.

De totale uren in de ABU Marktmonitor zijn in het tweede kwartaal met -8,6% gekrompen; dat was dus helaas maar een beetje minder dan de -8,7% in het eerste kwartaal. 

Lees ook: ABU-cijfers: aantal uitzenduren daalde met 8%

De krimp van de Indu uren is iets groter geworden dan in het eerste kwartaal, toen de krimp nog -4,4% was. De Indu uren maken dus hun comeback, die ze een jaar geleden waren begonnen, onderbroken. 

De Tech uren zijn serieus aan het wegzakken: ook zij begonnen medio 2023 aan een herstel, maar dat is afgelopen winter compleet vastgelopen, en nu wordt de krimp alweer twee kwartalen steeds wat sterker. De zwaar getroffen Admin uren herstellen met een krimp van -16,0% in het tweede kwartaal niet serieus, en zijn op de langere termijn gezien met een vrije val bezig.

Verschillende oorzaken

De krimp van de Indu uren en van de Tech uren lijkt vreemd: de wereldhandel is in de eerste twee kwartalen weer een beetje gaan groeien, waarna onze export ook is gaan groeien in het tweede kwartaal. De omzetkrimp van de Nederlandse industrie is inmiddels bijna tot staan gebracht, en de Nederlandse logistiek boekte in het eerste kwartaal alweer een lichte omzetstijging. En hoewel het producentvertrouwen in juni nog net niet positief was geworden, staat de inkoopmanagersindex al een paar maanden in de plus. Kortom, de omstandigheden bij de belangrijkste inleners van uitzendkrachten zijn de afgelopen maanden minder slecht of zelfs licht positief geworden. 

Dat blijkt ook uit de indicator uit de ConjunctuurEnquête van het CBS die aangeeft of werkgevers in de industrie de komende 3 maanden hun personeelsbestand willen uitbreiden of inkrimpen: die staat al een paar maanden op uitbreiden. Normaliter stond die context garant voor een significant kleinere krimp van de Indu en de Tech uren, maar daarvan was in het tweede kwartaal dus zeker geen sprake.

Heeft dat te maken met de krapte op de arbeidsmarkt? Dat is zeer waarschijnlijk. Werkgevers in de industrie, in de logistiek en van technici hebben al jaren te maken met schaarste van goede kandidaten, zelfs nog nadat de Nederlandse economie vier kwartalen lang (licht) is gekrompen. Dat heeft tot gevolg dat zij geschikte kandidaten liever aan zich willen binden in plaats van ze in te huren. Die ontwikkeling was de afgelopen decennia telkens zichtbaar bij een hoogconjunctuur, maar nu dus zelfs bij een laagconjunctuur. Ook gaan steeds meer technici zzp’en; op een krappe arbeidsmarkt is dat voor de meesten erg aantrekkelijk. Krapte leidt al met al tot druk op de uitzenduren in Indu en Tech.

Bij de Admin uren is de verklaring anders. Werk waar voorheen uitzendkrachten voor werden ingehuurd, met name op lager of middelbaar niveau, verdwijnt door digitalisering en offshoring. De toenemende mogelijkheden van robotic process automation (RPA) en AI en de Global Capability Centres in India en dergelijke zetten structurele druk op dit type uitzendwerk. 

Sterkere krimp van de omzet

Hoewel de totale uren in het tweede kwartaal dus een klein beetje minder zijn gekrompen, is de omzet wél sterker gekrompen: met -2,3% ten opzichte van een jaar eerder, en in het eerste kwartaal was dat nog -0,9%.

Dat is een gevolg van de afnemende stijging van het gemiddelde uurtarief. Die stijging piekte in het tweede kwartaal van 2023 met +13,5% ten opzichte van een jaar eerder, een nooit eerder geziene stijging. In het tweede kwartaal van dit jaar was die stijging nog +6,9%, waar die in het eerste kwartaal nog +8,5% was.

Verwachtingen voor het derde kwartaal en verder

De in het eerste halfjaar van 2024 nieuw afgesloten cao’s maken duidelijk dat de loonstijgingen weer wat lager worden. Dat is vooral een gevolg van de lager wordende inflatie plus de economische stagnatie (waardoor de krapte op de arbeidsmarkt minder wordt gevoeld). Deze combinatie zal in de komende maanden ook blijven zorgen voor lagere stijgingen van het gemiddelde ABU-uurtarief.

Op basis van verschillende, hiervoor genoemde indicatoren kan worden verwacht dat de economie langzaam maar zeker weer wat gaat groeien, later dit jaar. Dat zal ertoe leiden dat de urenkrimp in de ABU Marktmonitor kleiner zal worden – een omslag naar urengroei is met name vanwege de krapte niet waarschijnlijk.