Statushouders duurzaam aan het werk: kansen voor zorg en bedrijfsleven

De arbeidsparticipatie van statushouders neemt de komende jaren stevig toe. Voor veel statushouders zijn taalbeheersing, culturele verschillen en de erkenning van buitenlandse diploma’s bepalend voor hun mogelijkheden. Wie arts of verpleegkundige was in het land van herkomst, belandt in Nederland door al die drempels vaak in ongeschoold werk. Toch is het met gerichte begeleiding, maatwerktrajecten en samenwerking tussen publieke en private partijen wel degelijk mogelijk om statushouders te helpen hun vak opnieuw op te pakken en toekomstperspectief te vinden.

Een succesvol voorbeeld komt uit Groningen. Het UMCG-ziekenhuis startte in 2023 een project waarbij statushouders met een zorgachtergrond worden begeleid naar een baan als verpleegkundige: Nieuwkomers in hun kracht. Omdat de BIG-registratie vaak een taaie hobbel is, beginnen deelnemers als assistent-verpleegkundige. Het UMCG begeleidt ze als assistent-verpleegkundige naar de registratie. Zo leren ze de taal en het Nederlandse zorgsysteem kennen, terwijl ze onder begeleiding werken in hun eigen vakgebied.

• Lees ook: Arbeidsdeelname nieuwkomers stijgt met 20%

Aandacht voor cultuurverschillen

Projectleider Magda Ros vertelt in een artikel op NOS dat de eerste resultaten veelbelovend zijn: “De eerste twee hebben het hele traject afgerond en werken hier inmiddels als volwaardig verpleegkundige. Ze zijn een uitstekende aanvulling voor ons team.” Tegelijkertijd vraagt het om aandacht voor cultuurverschillen, vooral het verschil in hiërarchie. “Hier is iedereen gelijk, terwijl in andere landen de dokter echt de baas is. Dat is wennen.”

Het UMCG staat niet alleen. Ook ziekenhuizen in Assen, Drachten en Leeuwarden doen mee, en landelijk wordt het project opgeschaald door stichting Het Potentieel Pakken en BIG Support. Amsterdam UMC en Erasmus MC sluiten zich binnenkort aan.

Publiek-private samenwerking

Volgens Michelle van Toor van de Goldschmeding Foundation, dat zich inzet voor een inclusieve arbeidsmarkt, laat dit project zien wat mogelijk is. “Statushouders met een zorgachtergrond krijgen de kans hun vak weer op te pakken. Samen met onze partners hebben we laten zien dat het kán. Nu is het moment om te zorgen voor structurele verankering. Als fonds hebben wij bijgedragen aan het omvormen van een pilot tot een businesscase. Het vervolg vraagt om publiek commitment. Van dichtbij zie ik hoe belangrijk het is dat we hier gezamenlijk de schouders onder zetten.”

Staatssecretaris Participatie en Integratie Jurgen Nobel onderstreept volgens haar dat samenwerking tussen het Rijk, provincies, gemeenten en sectoren noodzakelijk is. Hij heeft toegezegd dat ziekenhuizen die statushouders aannemen vanaf 2026 gebruik kunnen maken van de SOWIS-regeling. Van Toor: “Dit is een belangrijke stap om dit soort aanpakken blijvend mogelijk te maken, met gedeelde financiering vanuit alle partijen die profiteren van het resultaat. Publiek én privaat.”

• Lees ook: Randstad Nederland opent Inzendbureau: ‘Tijd om status quo rond statushouders te doorbreken.’

Er zijn meer initiatieven om statushouders aan de slag te krijgen in de zorg, zoals de leerwerktrajecten van Amarant (Kansrijk) en het project ‘Kansrijke start in de zorg’ bij organisaties als Alliade en ZINN. Initiatieven zoals het Leerwerktraject Zorg van de Actie Leer Netwerk en het project ‘In de Zorg – Uit de Zorgen’ helpen om deze statushouders via een programma aan de slag te krijgen in de zorg door middel van taallessen, praktijkervaring en netwerkvorming.

Breder arbeidspotentieel

De ontwikkelingen passen in een bredere trend. Uit het rapport ‘Werkgevers weten nieuwkomers steeds beter te vinden’ van ABN AMRO uit juli 2025 blijkt dat de arbeidsparticipatie van nieuwkomers, waaronder statushouders, dit jaar met 20 procent stijgt. Het aantal werkende vluchtelingen groeit van 88.000 naar 105.000. 

Deze toename is het gevolg van een samenloop van factoren: een arbeidsmarkt die onder druk staat, versoepelde regelgeving én een groeiend besef onder werkgevers dat nieuwkomers waardevol arbeidspotentieel vertegenwoordigen. “Door deze optelsom van factoren komt een groot deel van nu nog onbenut arbeidspotentieel in beeld, wat kansen biedt in veel sectoren en wat goed is voor de Nederlandse economie”, zegt Mario Bersem, sectoreconoom Zakelijke Dienstverlening bij ABN AMRO, in het onderzoeksrapport.

Volgens ABN AMRO profiteren statushouders in het bijzonder van de Wet inburgering 2021, die nadrukkelijk inzet op arbeidsparticipatie. In 2025 gaan naar verwachting 5.500 statushouders aan de slag, een groei van 22 procent. 

Niet alleen in de zorg

Hoewel de zorgsector vaak wordt genoemd vanwege de grote tekorten, zien ook andere sectoren kansen. Vooral de horeca, logistiek en schoonmaak bieden mogelijkheden. Volgens ABN Amro vraagt dit om doordacht beleid, goede begeleiding én draagvlak binnen organisaties. Dat biedt niet alleen oplossingen voor personeelstekorten, maar is ook goed voor de integratie van nieuwkomers.

Zelf startte ABN AMRO enkele jaren geleden met het Reboot-programma, dat statushouders koppelt aan managers binnen de bank. Bij een goede match volgt een betaalde functie. Met gerichte coaching en opleidingen krijgen nieuwkomers daar de kans hun loopbaan op een passend niveau voort te zetten. Sinds de start zijn 126 mensen geplaatst, van wie driekwart nog steeds bij de bank werkt. 

• Lees ook: Kabinet op top arbeidsmarktkrapte: ‘Hoe kunnen we meer doen met minder mensen?’

De voorbeelden laten zien dat duurzame arbeidsparticipatie van statushouders haalbaar is, mits werkgevers bereid zijn te investeren in begeleiding en samenwerking. Dat levert voor alle partijen winst op. Zoals Michelle van Toor van de Goldschmeding Foundation het zegt: “Voor de samenleving levert het een grote maatschappelijke winst op, maar voor deelnemers gaat dit om veel meer dan een baan: het betekent zelfvertrouwen, meedoen en toekomstperspectief.”