Wet VBAR kan de ijskast in

Op 7 juli 2025 heeft het kabinet bij de Tweede Kamer een voorstel voor de Wet Verduidelijking Beoordeling Arbeidsrelaties en Rechtsvermoeden (VBAR) ingediend. Op 6 oktober 2023 was al een concept van dit wetsvoorstel in een internetconsultatie gepubliceerd.

Twijfels over werkbaarheid

Wanneer de toelichtingen bij het concept-wetsvoorstel en het definitieve wetsvoorstel met elkaar worden vergeleken, dan blijkt dat er veel aanpassingen zijn aangebracht. De Raad van State was destijds niet enorm enthousiast over het concept-wetsvoorstel. Zo werd opgemerkt dat “het voorgestelde toetsingskader een mate van exactheid [suggereert] die, gelet op het casuïstische karakter van de beoordeling van een arbeidsrelatie, moeilijk waargemaakt kan worden”. Het kabinet laat deze kritiek onbeantwoord.

In de reactie op het advies van de Raad van State wordt opgemerkt dat partijen “meer concrete handvatten” wordt geboden, waarbij is gekozen voor het “comprimeren van jurisprudentie” en daardoor wordt de “werkbaarheid met de regels” verbeterd. Hoe deze jurisprudentie is gecomprimeerd en welke jurisprudentie het betreft, wordt niet duidelijk. Wat daarvan verder ook zij, de werkbaarheid wordt naar mijn idee voor de praktijk niet verbeterd.

De Belastingdienst merkt in dat kader op dat “de weging tussen de hoofdelementen echter niet [is] ingevuld [en er sprake] blijft van open normen”. Het Adviescollege toetsing regeldruk merkt op dat “de bewering dat “sturing en houvast” wordt geboden, empirische ondersteuning [mist]”.

AMvB niet gepubliceerd

Mijn tweede opmerking is dat het voorstel voorziet in een Algemene maatregel van bestuur waarin nadere regels zijn gesteld over wanneer sprake is van sturing door de werkgever, dan wel het voor eigen rekening en risico verrichten van de arbeid. Deze AMvB is echter nog niet gepubliceerd. Dat is een gemis, omdat hierdoor het volledige zicht op het toetsingskader wordt ontnomen.

Het UWV maakt hierdoor bij zijn beoordeling van het voorstel een “voorbehoud […] omdat de lagere regelgeving die bij dit wetsvoorstel hoort, nog steeds ontbreekt”. Het valt overigens op dat de Belastingdienst, het ATR en het UWV wel om een nadere beoordeling van het wetsvoorstel is gevraagd, maar de Raad van State niet.

Aanpassen aan Wet VBAR

Veel bedrijven en organisaties zijn na de afschaffing van het handhavingsmoratorium aan de slag gegaan met beheersmaatregelen om de aard van hun arbeidsrelaties te kunnen beoordelen. Zij zijn daarbij uitgegaan van de Deliveroo-criteria. Een groot deel van het werk dat tot nu toe is verricht, zal aangepast moeten moeten aan het toetsingskader van de Wet VBAR. Ik ben niet overtuigd van de noodzaak daarvan.

Of dit voorstel het haalt, is onzeker. Er zijn serieus te nemen kritische opmerkingen gemaakt en er komen verkiezingen aan. De ijskast is voor nu de beste plek.