Aanpak schijnzelfstandigheid treft de minst omstreden zzp’ers

Relatief meer zzp’ers eigen arbeid

Het aandeel zzp’ers dat eigen arbeid levert aan bedrijven (b2b) en jaarlijks minder dan drie opdrachtgevers heeft, neemt juist toe. Hoewel hun absolute aantal in 2025 met 273.000 iets lager ligt dan in 2023 (279.000), is hun aandeel ten opzichte van alle zzp’ers gestegen omdat andere groepen sterker zijn afgenomen.

Deze cijfers blijken uit het nieuwe rapport van onafhankelijk kennisplatform ZiPconomy, in samenwerking met ONL voor Ondernemers en HR-tech dienstverlener HeadFirst Group. Het tweejaarlijkse rapport is gebaseerd op actuele cijfers van bronnen zoals het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), TNO en Intelligence Group. Erik Ziengs, voorzitter van ONL voor Ondernemers: “Ik ben blij dat we voor de derde keer in deze samenstelling een inhoudelijk rapport over de hardwerkende zelfstandig ondernemer kunnen presenteren. Nog te vaak hoor ik in de Haagse discussie ongefundeerde uitspraken en argumenten voorbij komen. Met dit rapport zetten we de feiten op een rijtje, nu is het aan de politiek om op basis van de feiten de juiste beleidskeuzes te maken.”

Minst ter discussie, sterkst gedaald

Uit de analyse blijkt dat het aantal zzp’ers dat producten verkoopt is gedaald van 200.000 in 2023 naar 180.000 in 2025 (-10 procent). Ook de groep zzp’ers die voornamelijk diensten aan particulieren levert, is licht gedaald: van 339.000 in 2023 naar 328.000 in 2025 (-3,2 procent).

Deze groepen werken niet voor grote organisaties en concurreren niet met werknemers op de arbeidsmarkt. De groep die het minst ter discussie staat, werd de afgelopen jaren dus het meest beïnvloed door het beleid.

Marion van Happen, CEO HeadFirst Group: “Zzp’ers staan in het middelpunt van het politieke debat over de arbeidsmarkt, maar te vaak wordt gesproken op basis van aannames in plaats van feiten. Ons doel is helder: Kamerleden en beleidsmakers informeren met objectieve cijfers, om hen meer inzicht te geven in de Nederlandse zzp-populatie. Voor visie op de arbeidsmarkt en het maken van de juiste beleidskeuzes, zijn cijfers en feiten cruciaal. Met de publicatie van dit rapport, reiken wij die nogmaals aan.”

• Lees ook: Flexibele schil verschuift: minder zzp, meer interne flex

Vergrijzing en verjonging

Het rapport laat verder zien dat de zzp-populatie geen uitzondering is op de vergrijzing van de Nederlandse beroepsbevolking. Een derde van alle zzp’ers is 55 jaar of ouder. Dat percentage is flink gestegen: in 2015 was het nog ruim een kwart. Ook het aantal werknemers van 55 jaar en ouder groeit, maar die groei is flink minder sterk.

Opvallend genoeg zijn er procentueel meer jonge zzp’ers dan tien jaar geleden. Het aantal zzp’ers tussen de 25 en 34 jaar nam met maar liefst 42 procent toe. Van de totale groei van het aantal zzp’ers in de afgelopen tien jaar kwam 59 procent door de groei van het aantal 55-plussers en 26 procent door de toename van zzp’ers jonger dan 35 jaar. De zzp’er ‘vergrijst’ en ‘vergroent’ dus tegelijkertijd.

Tien jaar zzp-ontwikkelingen en een blik op België

Dit is de derde keer dat ZiPconomy, ONL voor Ondernemers en HeadFirst Group een rapport met actuele cijfers uitbrengen. Het biedt een overzicht van de ontwikkeling van de zzp-markt tussen 2015 en 2025. Hiermee willen de onderzoekers bijdragen aan een beter geïnformeerd arbeidsmarktdebat.

Hugo-Jan Ruts, oprichter van ZiPconomy: “We kijken terug op tien jaar zzp-discussie en analyseren hoe het landschap veranderde sinds het verdwijnen van de VAR. Hoe ontwikkelde de groep zelfstandig ondernemers zich? En hoe verhouden zij zich tot werknemers op het vlak van inkomen, bescherming en positie op de arbeidsmarkt?”

In deze editie maken de onderzoekers ook een vergelijking met de situatie van zelfstandigen in België, waar een aparte wet en maatwerk per sector de relatie tussen opdrachtgevers en zzp’ers reguleren. De aanleiding is het voorstel voor de nieuwe Zelfstandigenwet die deels geïnspireerd is op het Belgische model. De internationale vergelijking biedt waardevolle inzichten voor politici en beleidsmakers.

• Lees ook: Kabinet gaat niet mee met wens Kamer voor verlenging ‘zachte landing’ handhaving zzp