Flexibele schil verschuift: minder zzp, meer interne flex

Het aantal zzp’ers is voor het tweede opeenvolgende kwartaal gedaald. In het tweede kwartaal waren er 22 duizend minder zzp’ers dan in het kwartaal ervoor. In het eerste kwartaal daalde het aantal met 43 duizend. Dat blijkt uit nieuwe cijfers van het CBS. De dalingen volgen na jaren van stijging van het aantal zzp’ers. De totale werkzame beroepsbevolking is het afgelopen kwartaal wel gestegen. 

Zowel het aantal zzp’ers dat producten verkoopt als zzp’ers die diensten verkopen (zzp eigen arbeid) is volgens het CBS aan het dalen. De daling onder zzp’ers eigen arbeid daalt wel het hardst, met 4,9 procent. Opvallend is dat het aantal mannelijke zzp’ers eigen arbeid het afgelopen jaar veel harder daalde (-6,7%) dan het aantal vrouwelijke zzp’ers die eigen arbeid verkopen (-1,4%). 

Daling middelbaar opgeleide zzp’ers 

Het aantal zzp’ers met middelbaar opleidingsniveau (MBO 2-4, Havo, Vwo) daalt het hardst (-9,2%). Het aantal zzp’ers met een basisniveau opleiding daalt met 5,5 procent terwijl het aantal zzp’ers met minimaal een HBO opleiding (de helft van alle zzp’ers eigen arbeid zit in deze groep) nauwelijks is gedaald. Het aantal mannelijke zzp’ers met een middelbare opleiding daalt het meest, namelijk met 14,2 procent in een jaar tijd. 

De handhaving op schijnzelfstandigheid lijkt een logische verklaring voor de daling. Maar er speelt meer. De economische groei koelt af en ook dat heeft invloed. In tijden met vooruitzicht op economische groei stijgt de vraag en durven meer werkenden de stap naar het ondernemerschap te maken. Ook de spanning op de arbeidsmarkt is flink afgenomen. Op elke 100 werklozen zijn er nu 101 vacatures. Drie jaar terug waren dat er 142 vacatures. Krapte op de arbeidsmarkt is nog steeds de belangrijkste reden voor werkgevers om zzp’ers in te huren, en de krapte daalt.   

• Lees ook: CBS cijfers tweede kwartaal 2025: aantal flexwerkers deels hersteld, minder zzp’ers

Minder uitzendkrachten en gedetacheerden

De huidige (geo)politieke en economische onzekerheid drukt de algehele vraag naar personeel, ook naar tijdelijke krachten. Het aantal uitzendkrachten en gedetacheerden daalde nog een stuk harder (-8,7%) dan het aantal zzp’ers zo laat Wim Davidse in deze analyse zien. Dat terwijl je zou kunnen verwachten dat de flexbranche profiteert van de handhaving op schijnzelfstandigheid. 

Het lijkt erop dat werkgevers de oplossing in het tweede kwartaal vooral in de interne flexschil (met name tijdelijke werknemers en oproepkrachten) hebben gezocht. Het aantal werknemers in de interne flexschil groeide met 1,1 procent naar een aandeel van 24 procent. 

Het aantal uitzendkrachten en gedetacheerden daalde met 8,7 procent en omvat nu nog 3,5 procent van alle werkenden. Het aantal zzp’ers (eigen arbeid) kromp met 4,7 procent en hun aandeel in de werkzame beroepsbevolking beslaat nu nog 10,4 procent. De externe flexschil omvatte daarmee in het tweede kwartaal 13,9 procent van de werkzame beroepsbevolking. In het vierde kwartaal van 2024 was dit nog 14,8 procent.

• Lees ook: ABU-cijfers: aantal uitzenduren wederom gedaald

Verschillen per beroep

De veranderingen verschillen per beroepsgroep. Zo blijft het aantal zzp’ers met een bedrijfseconomische of administratieve achtergrond stijgen. Zowel op jaarbasis (+4,3%) als in het afgelopen kwartaal (+1,1%). Ook in de culturele sector is het aantal zzp’ers gestegen. 

Het aantal zzp’ers in de IT ligt nu nog hoger dan een jaar terug, maar daalde de afgelopen twee kwartalen flink (-6,8%). De hoeveelheid zzp’ers met pedagogische beroepen is volgens CBS cijfers het afgelopen jaar gelijk gebleven.  

Het aantal zzp’ers in de bouw daalde in een jaar tijd met 8,4 procent. Ook in de zorg en welzijnsector daalde het aantal zzp’ers met dit percentage. Opvallend is dat in het laatste kwartaal het aantal zorg-zzp’ers juist weer wat toeneemt (+2,0%). Dat komt vooral door een toename van het aantal mannen dat als zzp’er in die sector actief is.