"Voor futureproof ondernemen in flex"
SLUIT MENU

Overheid jaagt recessie aan met WAB

Overheid jaagt recessie aan met WAB

Paul Haarhuis
Paul Haarhuis

Opinie Paul Haarhuis

De zomer is voorbij en de vakantiekilo’s moeten eraf. Dit is een wetmatigheid zoals er ook veel in de economie zijn. De vette jaren lijken voorbij en we gaan kijken waar risico’s en besparingen zitten. Onlangs waarschuwde voormalig DNB-president Noud Wellink dat een recessie binnen een half jaar tot jaar aannemelijk is. Ook in buurlanden Duitsland en België is het tij aan het keren en in Engeland is de recessie al een feit. In deze maanden zullen veel organisaties zich oriënteren op besparingen. De financiële consequenties gekoppeld aan de invoering van de Wet Arbeidsmarkt in Balans (WAB) spelen daarbij een steeds grotere rol.

Wanneer de WAB per 2020 ingaat zal de eerste grote ontslaggolf al hebben plaatsgevonden. De verwachting is dat voor het einde van dit jaar afscheid genomen wordt van vele duizenden mensen met een bepaalde tijdscontract. Dit komt ook doordat per 1 januari aanstaande de transitievergoeding met terugwerkende kracht wordt berekend over de totale arbeidsduur. Wanneer een tweejaarscontract afloopt in het nieuwe jaar is de werkgever ineens aansprakelijk voor alle gewerkte maanden. De mogelijke kosten hiervan worden als risico op de balans meegenomen. Bij een beetje organisatie is dit al snel enkele tonnen. Het loont dus om voor de jaarwisseling afscheid te nemen van mensen voor het einde van hun contractdatum. Wanneer er twijfel is over de economische vooruitzichten zal de spreadsheet regeren.

Door deze eerste ontslag-hausse zal het vertrouwen in de economie in het vierde kwartaal sneller dalen. Sterker nog, het zal extra helpen om een mogelijke recessie aan te jagen. En daarmee ontstaat een tweede probleem. De kosten van flexibele arbeid stijgen door de wetgeving gemiddeld met zo’n 8%. Terwijl het risico van vaste contracten groter blijft dan flexkrachten, hoe je het wendt of keert. Economische onzekerheid leidt automatisch voor de keuze van flexcontracten. Door de hogere en gestegen kosten van flex zullen minder mensen aan het werk komen en daarmee neemt de productiviteit en winstgevendheid af. Daardoor groeit het aantal werklozen sneller, dalen de overheidsinkomsten en stijgen de uitgaven. Maar wie zal dan de rekening gaan betalen?

Nu de WAB per 2020 ingaat worden bedrijven zich steeds meer bewust van de gevolgen. Al bij het behandelen in de Eerste en Tweede Kamer was de wet discutabel. Waarom werden flexwerkers niet beloond voor de flexibiliteit om zo meer balans tussen vast en flex te krijgen? Waarom werd vast niet flexibeler? Waarom werd de zzp-problematiek niet aangepakt? Maar het ging economisch goed en de overheid beloonde zichzelf over de rug van werkend Nederland.

De economische wetmatigheden voor de factor arbeid zijn echter fors veranderd en alle seinen staan op oranje. Het verschil in flexwerk tussen ons land en elders in Europa wordt alleen maar groter. Zeker in grensregio’s is dit zichtbaar en zijn loonkosten inmiddels een vestigingsfactor geworden. Daardoor is waakzaamheid geboden en kan een recessie sneller toeslaan en langer duren. Op Prinsjesdag domineerde het positieve nieuws, maar de waarschuwing was er ook. Het vakantiegevoel van de WAB is voorbij. Tijd om de realiteit onder ogen te zien en maatregelen te nemen zodat de factor arbeid geen recessie aanjaagt.

Paul Haarhuis
CCO Timing

Wet arbeidsmarkt in balans (WAB) – checklist
Miljoenennota 2020 – maatregelen arbeidsmarkt
ABN AMRO: WAB komt horeca duur te staan
Het arbeidsmarkt spoorboekje van minister Koolmees
Gelijke beloning? Prima, maar WAB doet geen recht aan realiteit

Paul Haarhuis is commercieel directeur (CCO) bij Timing.