Zorgplicht werkgever voor verslaafde werknemer

De zorgplicht van de werkgever voor de verslaafde werknemer
Er wordt verschillend gedacht over de oorzaken van alcohol- of drugsverslaving. Zo worden de oorzaken bijvoorbeeld toeschrijven aan een psychische stoornis, maatschappelijke druk, aangeleerd gedrag of zelfs een samenloop van deze factoren. Hoe men de term ‘verslaving’ ook wil duiden, uit de rechtspraak blijkt dat verslaving vanuit het arbeidsrechtelijke perspectief kan worden gekwalificeerd als ziekte.

Verslaving en ziekte
Omdat een verslaving als ziekte kan worden gekwalificeerd, geldt het opzegverbod tijdens ziekte. Kortweg kan de werkgever dientengevolge de arbeidsovereenkomst van de verslaafde werknemer niet opzeggen. In beginsel zal op grond van de zogenaamde reflexwerking de arbeidsovereenkomst van de verslaafde werknemer evenmin worden ontbonden door de kantonrechter indien het ontbindingsverzoek van de werkgever verband houdt met de ziekte c.q. verslaving van de werknemer. Zo heeft de kantonrechter te Apeldoorn het ontbindingsverzoek afgewezen op grond van de reflexwerking in een zaak dat zag op een alcohol- en drugsverslaafde werknemer (ECLI:NL:RBZUT:2012:BW5706).

Verplichtingen van de werkgever
Van de werkgever wordt verwacht dat hij de verslaafde werknemer de tijd geeft en in de gelegenheid stelt om zich te laten behandelen voor zijn verslaving en diens re-integratie. De kantonrechter te Utrecht heeft in dit verband in zijn beschikking van 18 augustus 2014 (ECLI:NL:RBMNE:2014:6599) overwogen, dat een enkele waarschuwing betreffende het excessieve alcoholgebruik die niet op korte termijn ter harte is genomen door de werknemer, onvoldoende is om de arbeidsovereenkomst te ontbinden. Het feit dat de werknemer reeds is behandeld voor zijn alcoholverslaving en gelogen zou hebben over de reden van zijn recente afwezigheid maakte het oordeel van de kantonrechter – dat de werknemer geen reële kans is geboden – in casu niet anders. Ook na een eventueel volledig herstel dient de werkgever bedacht te zijn op zijn bovenbedoelde zorgplicht. Zo heeft de kantonrechter te Amsterdam in zijn beschikking van 2 december 2014 (ECLI:NL:RBAMS:2014:8767) overwogen dat de werkgever zich niet heeft gedragen als een goed werkgever door de werknemer niet in de gelegenheid te stellen het eigen werk weer op te pakken na volledig arbeidsgeschikt te zijn verklaard (in casu had de werkgever er bewust voor gekozen de werknemer de gelegenheid te bieden te herstellen, voordat tot beëindiging van het dienstverband zou worden overgegaan). Deze omstandigheid heeft eraan bijgedragen dat de werknemer een hoge billijkheidsvergoeding heeft toegekend gekregen.

Verplichtingen van de werknemer
Van de verslaafde werknemer wordt verwacht, dat hij meewerkt aan zijn behandeling en re-integratie. De verslaafde werknemer die ruimschoots de tijd en mogelijkheid van zijn werkgever heeft gehad om zich voor zijn verslaving te laten behandelen, maar geen blijk heeft gegeven zijn herstel serieus te nemen, komt in een ontbindingsprocedure geen beroep toe op de reflexwerking. De kantonrechter te Haarlem heeft in zijn beschikking van 28 augustus 2013 (ECLI:NL:RBNHO:2013:7675) hieromtrent geoordeeld, dat de arbeidsovereenkomst zonder het toekennen van een vergoeding dient te worden ontbonden wegens het wegvallen van het vertrouwen van de werkgever in de werknemer.

Beëindiging na terugval van de verslaafde werknemer?
De kantonrechter te Gouda heeft recent geoordeeld of een arbeidsovereenkomst dient te worden ontbonden van een werknemer die een terugval kent na volledig te zijn hersteld. In deze zaak (AR 2015-0308) is overwogen dat de terugval van werknemer voor zijn risico komt, indien de werknemer daarvoor door zijn werkgever de tijd en de gelegenheid heeft gekregen om zijn verslaving te overwinnen. Naar het standpunt van de kantonrechter te Gouda is dit slechts anders wanneer “[…] de terugval verband houdt met enigerlei andere (niet drugsgerelateerde) stoornis (ziekte) van de werknemer, waardoor hij zodanig wordt beheerst dat het niet mogelijk voor hem is om weerstand te bieden aan de verleiding om drugs te gebruiken.” Vervolgens wordt overwogen dat voornoemde uitzondering zich in casu niet voordoet, waarna het dienstverband zonder het toekennen van een vergoeding wordt ontbonden wegens het verlies van het vertrouwen van de werkgever in de werknemer.

Conclusie
Op de werkgever rust een intensieve zorgplicht om de verslaafde werknemer te ondersteunen. De werknemer moet voldoende tijd en gelegenheid worden geboden om niet alleen aan zijn herstel te werken, maar vervolgens ook om zijn werk weer op te pakken.
De werknemer dient gebruik te maken van de aan hem geboden tijd en mogelijkheden. De recente beschikking van de kantonrechter te Gouda toont tevens aan, dat de werknemer ook na zijn herstel bedacht moet zijn op eventuele nadelige gevolgen voor het continueren van zijn dienstverband wegens een eventuele terugval.

Deze bijdrage is geschreven door mr. Remmelt Suir.

Voor meer informatie over de uitspraak of over Van Diepen van der Kroef Advocaten: stuur een email naar mw. mr. Babs Dubois – Van Kleef Van Diepen Van der Kroef Haarlem, tel. 023 542 42 92.