Vast naast flex – in transitie

Vast naast flex
Het plan van D66 om de vaste baan bereikbaarder te maken is de zoveelste Haagse polarisatie van ‘vast’ en ‘flex’. En een draai van 180 graden sinds het vorige verkiezingsprogramma van de sociaal liberalen.

Als deelnemers van ReflexLAB – de jongerendenktank over de arbeidsmarkt en initiatief van FNV Jong en CNV Jong – brengen wij vast en flex naast in plaats van tegenover elkaar.

De in 2015 bekrachtigde Wet Werk en Zekerheid (WWZ) beoogde destijds de wig tussen vast en flex al te verkleinen, maar slaagt daar niet in. Een realistische hervorming van de transitievergoeding is het enige wat de wet nog kan redden.

Een struikelblok voor alle partijen, in de politiek en bij sociale partners, is de met trots gepresenteerde WWZ. De in juli vorig jaar geïntroduceerde transitievergoeding beloofde de oplossing te zijn voor knellende problemen op de arbeidsmarkt, zowel voor werkgevers als werknemers. Nu een jaar later wordt er flink getwijfeld aan de werkzaamheid van deze vergoeding, bedoeld als financiële regeling voor de re-integratie op de arbeidsmarkt na ontslag. Alleen werknemers met een dienstverband van langer dan twee jaar hebben recht op de vergoeding. Een slecht gekozen grens, die flex op een onnodige 2-0 achterstand zet.

Uitgerekend de groep die het meest ‘in transitie’ is en daardoor relatief snel in werkloosheid kan vervallen, bouwt door de kortere dienstverbanden geen transitiemiddelen op en komt zo bedrogen uit. Voor werknemers die er wél recht op hebben volgt de vergoeding als het al te laat is: na ontslag. Hierin liggen twee gemiste kansen: de huidige regeling beperkt de wendbaarheid van werkenden en kost de BV Nederland veel geld.

Als deelnemers van ReflexLAB stellen wij voor om de huidige WWZ te hervormen, door alle werkenden een individueel transitiebudget te laten opbouwen over het aantal gewerkte uren. Iedere werkende krijgt eigen verantwoordelijkheid en regie over zijn of haar loopbaan, doordat aanwending van het budget op elk moment in de loopbaan plaats kan vinden. Tijdige aanwending van het opgebouwde budget faciliteert een vroege ‘transfer’ en dempt zo de WW-instroom. Door de transitievergoeding te hervormen blijven kosten in het begin gelijk, en kunnen werkgevers door minder WW uitkeringen op termijn uitzien naar lagere werkloosheidspremies. Werkgevers die veel werken met korte contracten betalen via de zogenaamde transitieopslag de prijs voor kwalitatief goede flex.

De huidige WWZ is gestoeld op de oude gedachte dat sociale partners proberen te sturen op een gewenste uitkomst. Maar het vaste contract is niet afdwingbaar. Wij zetten flex in haar kracht, zodat werkenden naar eigen inzicht, eigen keuzes maken. En de vakbonden? Zij kunnen vernieuwen door werkenden hulp te bieden bij de aanwending van het individueel transitiebudget.

De toenemende flexibilisering van de arbeidsmarkt vraagt om oplossingen waarbij alle werkenden zijn gebaat. Het creëren van een gelijk kansenspeelveld voor alle werkenden is een belangrijke voorwaarde voor een gezonde en duurzame arbeidsmarkt. Een arbeidsmarkt waarin je als werkende deelnemer je bestaanszekerheid kunt borgen, zonder dat je contractvorm er toe doet. Een arbeidsmarkt waarin vast en flex niet tegenover, maar naast elkaar staan.

Jim Verhoef en Jeroen Voorveld

ReflexLAB is een jongerendenktank en initiatief van FNV Jong en CNV Jong.

Jim Verhoef schrijft op persoonlijke titel en werkt als Junior Secretaris voor de jongerensectie van de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ) en is actief GroenLinks-lid.

Jeroen Voorveld is Manager Public Affairs van WePayPeople en VVD-lid.

Zie hun site intransitie.nu

Lees ook het interview met Esther de Jong over ReflexLAB