Deze week ontstond er in de media wat aandacht voor een van mijn collega’s die in het AD betoogde dat studenten eens ‘buiten hun bubbel’ zouden moeten treden als het gaat om een bijbaan. Juist niet iets zoeken in lijn met je studie. Niet inzetten op cv-building in de richting van de door de student geambieerde baan. Maar een oproep om iets te gaan doen dat buiten het geambieerde carrièrepad ligt. Dat laatste is trouwens iets waar je sowieso steeds meer vraagtekens bij kan zetten. Reeds in 2016 betoogde Deloitte al dat ruim 280.000 studenten een opleiding volgen voor een baan die op afzienbare termijn niet meer bestaat. Dus hoe moet je dan een bijbaan kiezen?
De opmerkingen van mijn collega staan haaks op wat je uit vele kringen hoort als het gaat om het zoeken van een bijbaan voor studenten. Er waren dan ook vele verwonderde reacties over zijn opmerking. Ik ben het echter hartstochtelijk met hem eens en mocht dit zelf op tv bij EditieNL, RTL4, in mijn twenty seconds of fame toelichten. Stap buiten je bubbel.
Er zijn altijd veel adviezen richting studenten als het gaat om een bijbaan. Een springt er altijd tussen uit: ‘zoek vooral een bijbaan die aansluit op je studie om ervaring op te doen’.
Ik snap dat advies wel. De wereld van studie en werk wordt steeds zakelijker en de tijd naast de studie steeds schaarser. Dat terwijl de eisen van werkgevers steeds hoger lijken te worden. Werkgevers vragen vanaf dag één relevante werkervaring. Ook bij starters. De schaarse tijd die studenten hebben, moeten ze dan dus vooral steken in datgene wat hen in hun loopbaan vooruit helpt. Alsof zij weten hoe hun loopbaan er uit gaat zien.
De snelheid waarmee banen veranderen maakt dat werkrelevante ervaring uit het verleden in rap tempo minder relevant blijkt. In toenemende mate blijkt zelfkennis en gedrag meer bepalend voor succes in een functie dan opgedane kennis. Dat maakt kennis niet onbelangrijk, maar die is overal beschikbaar of snel bij te leren. De toekomst van werk wordt steeds minder voorspelbaar. Zorg daarom dat je eigen basis wel duidelijk is. Wie ben je, waar sta je voor, waar geloof je in? Wat zijn je eigen overtuigingen?
Zolang je alleen nog in je eigen bubbel hebt rondgekeken, bestaat je wereldbeeld uit de overtuigingen en communicatiestijlen vanuit datzelfde netwerk, vriendengroep, studenten vereniging of sport waar jezelf een product van bent. Daarbinnen word je vooral bevestigd in je eigen gelijk. Heel interessant in dat kader is de door Nick Granovetter al in 1973 geïntroduceerde theorie van ‘the weak ties’. Maar daarover een andere keer wellicht meer. Pas als je buiten je bubbel treedt, geef je jezelf een kans op andere inzichten. Daar leer je jezelf pas echt goed kennen.
In alle publicaties rond 21st century skills gaat het om zaken als gedrag, communicatie, creativiteit als het gaat om eigenschappen die in de toekomst bepalend zijn om succesvol te blijven. Niet om (parate) kennis.
Waarom die kennis en ervaring bij bijbanen dan zo belangrijk maken? Het wordt tijd dat werkgevers, recruiters en intermediairs dat ook inzien en hier mee ophouden.
Ik heb vroeger tijdens mijn studie het meest geleerd van de niet relevante bijbanen die ik op voorhand niet wilde hebben. Dat zijn er nogal wat geweest. Variërend van werken in een timmerfabriek, werken op de tram, schoonmaken in een psychiatrisch ziekenhuis, beheer van een parkeergarage en afdelingssecretaresse op een afdeling oncologie in een ziekenhuis. Wat ik daar geleerd heb, vergeet ik nooit meer en heeft mij gevormd voor de rest van mijn leven. Sommige lessen zijn nu eenmaal niet te plannen of af te stemmen op je studie, maar wel degelijk zeer waardevol voor de toekomst.
Het gaat niet om ervaring, maar om ervaringen. Die vormen je. Die maken dat je jezelf echt leert kennen. En dat is in de arbeidsmarkt van vandaag misschien wel de meest waardevolle bagage die je mee kan nemen. Je zou elke student een bijbaan toewensen die daar aan bijdraagt. Een baan buiten de bubbel en afwijkend van het loopbaan pad dat wellicht door anderen van je wordt verwacht. Kan de student mooi wat ervaringen opdoen waar hij, en al die werkgevers ook voor de lange termijn, echt wat aan hebben. Dan moeten de werkgevers natuurlijk ook uit hun bubbel treden bij het kiezen van de medewerkers voor de toekomst.
Steven Gudde
Directeur Bidmanagement en Business Development bij Olympia Uitzendbureau
Hoi Steven,
Ik heb er juist voor gekozen om een bijbaan te vinden die aansluit bij mijn studie. Om zo beter voorbereid te zijn als ik ga werken. Via cnnqt (https://cnnqt.nl) ben ik gelinkt aan een bedrijf waar ik nu 1 dag in de week werk. Ik ben het er dan ook niet helemaal mee eens dat ik uit mijn bubbel zou moeten treden. Van vakkenvullen of bier tappen wordt je toch niet wijzer?
Beste Dominique,
Natuurlijk is er niets tegen een bijbaan die aansluit bij je studie. Op welke wijze je die dan ook vindt. Of je daarmee echt beter bent voorbereid voor je werkende leven kan je betwijfelen. Uiteraard heb je wat meer ‘meters’ gemaakt op je vakgebied. Dat is natuurlijk niet onzinnig, maar dat is als je eenmaal werkt zo ingelopen en dan is die ‘meerwaarde’ snel verdwenen.
Als je gaat werken neem je niet alleen jezelf als professional en functionaris mee. Je neemt ook jezelf als persoon mee. Met al je ervaringen en overtuigingen. Wanneer deze ervaringen breder zijn en die jou andere delen van de wereld hebben laten zien, levert dat meer op dan je vooraf had gedacht als je het gebruikelijke pad had gevolgd. Of binnen je inmiddels bekende netwerk was gebleven (sla de theorie van Granovette er maar eens op na).
Wijzer word je vooral door dingen te doen die je niet kent. Ook als dit ogenschijnlijk eenvoudig werk is, binnen een omgeving die de jouwe niet is. Of in de toekomst niet wordt.
Vriendelijke groet,
Steven