Klokkenluiderswet ook voor flexkrachten

De Wet Huis voor Klokkenluiders (kortweg HvK) is op 1 juli 2016 in werking getreden. De Wet beoogt werknemers te beschermen die maatschappelijke misstanden willen melden. Hiervoor is een onafhankelijke organisatie in het leven geroepen om mogelijke misstanden te onderzoeken.

Opvallend is wel, dat het in de flexbranche verrassend stil is rondom deze wet, terwijl de flexbranche er het meest ‘last’ van heeft.

Voor wie geldt de Wet Huis voor Klokkenluiders?
De Wet HvK is op alle werkgevers in de publieke en de private sector van toepassing en heeft betrekking op (vermoedens van) misstanden waarbij het maatschappelijk belang in het geding is. Het Huis voor Klokkenluiders is opgericht als zelfstandig bestuursorgaan en heeft twee “afdelingen”: advies en onderzoek. Elke werknemer of ambtenaar kan aankloppen bij het Huis voor advies of om een misstand te melden, waarna vervolgens onderzoek verricht kan worden. De Wet HvK geldt ook voor zzp’ers, stagiaires, vrijwilligers én flexwerkers.

De Wet Huis voor Klokkenluiders raakt vrijwel alle flexbedrijven
Elke werkgever waar in de regel minstens 50 personen werkzaam zijn, moet een procedure vaststellen hoe wordt omgegaan met meldingen van misstanden; een interne klokkenluidersregeling. Voor het bepalen van de grens van 50 personen worden flexkrachten meegeteld bij de organisatie waar ze in dienst zijn, het uitzendbureau. Dit betekent dus dat vrijwel de gehele flexbranche met deze regeling te maken heeft.

Alle werknemers moeten een schriftelijke of elektronische opgave krijgen van de klokkenluidersprocedure of klokkenluidersregeling. Daarbij moet de werknemer ook geïnformeerd worden onder welke omstandigheden een misstand extern gemeld kan worden en dat de klokkenluider die een melding doet, rechtsbescherming geniet.

Hiernaast is een nieuw artikel in het Burgerlijk Wetboek (BW) in het leven geroepen, art. 7:658c BW. Dat artikel bepaalt dat een klokkenluider die te goeder trouw een misstand meldt, niet benadeeld mag worden.
De klokkenluider is niet alleen beschermd tegen ontslag, maar tegen elke vorm van benadeling. Dat ziet bijvoorbeeld op overplaatsing, degradatie, aanpassing arbeidsvoorwaarden of andersoortige benadeling.

Misstand eerst intern melden
De werknemer die een misstand vermoedt, dient dat eerst intern te melden. Overigens geldt de extra rechtsbescherming alleen als de werknemer te goeder trouw was en alle formele en materiële procedures heeft gevolgd. Hangt de werknemer zijn vermoedens direct aan de grote klok, zonder het (eerst) op de juiste wijze te melden, dan wordt die werknemer niet beschermd.

Pas als de interne klokkenluidersprocedure is doorlopen, kan de werknemer zich melden bij het Huis voor Klokkenluiders en vragen om onderzoek te verrichten. De informatie die aan het HvK wordt verstrekt is niet openbaar toegankelijk.

Overigens kan een werknemer zich al wel eerder melden bij het HvK, maar dan alleen om advies te vragen.

Wat is intern melden voor een flexkracht?
Het lijkt zo simpel: ‘intern melden’. Voor een ‘gewone’ werknemer is dat meestal ook het geval. Ingewikkelder is het bij een uitzendkracht of payrollkracht. Als een flexkracht een misstand vermoedt bij de inlener, dan zal hij dat bij de inlener moeten melden. Het blijft echter niet zonder gevolgen voor het uitzendbureau of het payrollbedrijf, omdat de flexkracht vanaf dat moment extra rechtsbescherming geniet tegen benadeling!

Gevolgen voor de flexbranche
Het is goed denkbaar dat als een flexkracht een misstand meldt bij een inlener, deze inlener contact opneemt met de uitzendorganisatie om met een smoes afscheid te nemen van deze flexkracht. Als de uitzendorganisatie hierin te gemakkelijk meegaat, ontstaan er mogelijk problemen, want de flexkracht heeft op dat moment een beschermde status. Het is voor de uitzendorganisatie dus van groot belang om een procedure in het leven te roepen, waardoor de flexkracht ook de uitzendorganisatie informeert. De uitzendorganisatie hoeft niet zozeer te weten wat de misstand inhoudt, maar alleen dát er een misstand is gemeld bij de inlener. Op die manier treedt de uitzendorganisatie op als goed werkgever en kan voorkomen worden dat de uitzendorganisatie op onjuiste gronden akkoord gaat met het beëindigen van de plaatsing.

Wilt u meer weten over de Klokkenluiders-wet en hoe deze te implementeren? Neem contact op.

Henk Geurtsen – Flex-Experts (henk.geurtsen@flex-experts.nl)
Daniël Maats – Bruggink & Van der Velden Advocaten & Belastingadviseurs (maats@bvdv.nl)