ReflexLAB – interview Esther de Jong

Interview met Esther de Jong, directeur FNV Jong en mede-initiatiefnemer van ReflexLAB, een platform voor jongeren met een mening over flexwerk.

ReflexLAB is een initiatief van FNV Jong, CNV Jongeren en de ABU (1e editie, georganiseerd in 2015) en een initiatief van FNV Jong, CNV Jongeren, ABU, CAOP en NSvP (2e editie, georganiseerd in 2016) om jongeren te laten nadenken over vraagstukken van de arbeidsmarkt.

Deze week publiceerde FlexNieuws een column van Jim Verhoef en Jeroen Voorveld, waarin zij pleiten voor aanpassing van de transitievergoeding in de WWZ. Een individueel budget gebaseerd op gewerkte uren, is volgens hen effectiever dan de huidige wettelijke oplossing. Lees meer

Hun plan is een van de vijf uitkomsten van het ReflexLAB 2016, waaraan zij, samen met andere jongeren, hebben deelgenomen.

Scholings- en transitiebudget
Het idee van een individueel transitie- of scholingsbudget is op zich niet nieuw. Arbeidsmarktexpert Ton Wilthagen (ReflecT) en ook de vakbonden pleiten er al langer voor.

Esther de Jong, directeur FNV Jong: “Een individueel budget voor scholing met het oog op duurzame inzetbaarheid, bleek in 2015 al een van de wensen te zijn van jongeren, die zij hebben geuit tijdens de eerste editie van het ReflexLAB. Toen opperden jongeren daar het idee om een overkoepelend ‘kweekfonds’ op te zetten, waarmee mensen zich kunnen scholen, los van sectorfondsen.

Momenteel belemmeren de scheidsmuren tussen sectorfondsen dat mensen zich vanuit de ene sector kunnen omscholen voor een andere sector. Het switchen tussen beroepsgroepen is daardoor niet gemakkelijk. Voor dit sectoroverstijgende scholingsfonds is de markt echter nog niet helemaal rijp.

Er lopen wel al een paar pilots, waaronder het opleidingsfonds voor de uitzendbranche, STOOF. Dat heeft inmiddels een ‘minikweekfonds’ weten te realiseren, waarbij jongeren een vakopleiding krijgen gefinancierd over de muren van enkele sectorfondsen heen.

In de jongerenwerkgroep van de editie 2016 van ReflexLAB ontstond een gerichte belangstelling voor verbetering van de transitievergoeding, die onderdeel is van de Wet Werk en Zekerheid. Deze jongeren vinden het idee van de transitievergoeding okay, maar volgens hen kan de toepassing worden verbeterd.

Het frustreert hen, dat de transitievergoeding wordt ingezet als ze worden ontslagen en dan ook nog eens pas na een dienstverband van twee jaar. Veel jongeren vallen, doordat ze steeds meer kortlopende, flexibele banen hebben, buiten de boot. De transitievergoeding komt met de huidige regelgeving nooit binnen hun bereik. Een neveneffect van de regelgeving in de WWZ is immers dat werkgevers mensen eerder ontslaan om de verplichting van de transitievergoeding te omzeilen.

Het plan van de werkgroep, waar Jim en Jeroen in zitten, biedt een concrete oplossing. Het wakkert de discussie aan over de beste manier om de kloof tussen vast en flex te verkleinen, in de aanloop naar de parlementsverkiezingen in 2017.

In hun ogen zal dit plan ook helpen om de werkloosheid te verminderen. Werkzoekenden kunnen een individueel transitiebudget gericht inzetten om zich duurzaam te scholen, op het juiste voorbereidende moment in plaats van op een ontslagmoment. Zij overwegen nog of het percentage jaarlijkse opbouw van dit budget flexibel inzetbaar zou moeten zijn, zodat bijvoorbeeld een deel al anticiperend in te zetten is en een deel kan worden gereserveerd voor het moment dat er daadwerkelijk sprake is van ontslag.”

Gelijke kansen nodig
“Van de jongeren die meedoen aan het ReflexLAB horen wij, dat de discussie zou moeten gaan over zekerheid en niet zozeer over de contractvorm. Kortom, zij hechten vooral aan een betere verdeling van rechten en kansen op een hypotheek en scholing.

Jongeren komen nu vrijwel alleen nog maar in flexibele jobs terecht; een eindeloze rij tijdelijke contracten, uitzendbanen, nul-uren contracten of ze kiezen bewust of noodgedwongen voor het zzp-schap.

Voor ons, als FNV Jong, is het ReflexLAB een manier om te horen hoe jongeren over maatschappelijke thema’s denken.”

Diversiteit deelnemers ReflexLAB
Het overgrote deel van de flexkrachten is lager opgeleid. Doen zij in de praktijk ook mee aan dit LAB?

“In het ReflexLAB van 2015 had 20% van de deelnemers een MBO- of lagere opleiding. Zo’n 80% van de deelnemers had een HBO- of WO-achtergrond,” vertelt Esther. “Om gevarieerde groepen te kunnen maken per arbeidsmarktthema, moesten we in 2015 hier en daar bijsturen om de diversiteit te waarborgen.

In de editie van 2016 ontstond als vanzelf een evenwichtige diversiteit van deelnemers aan de thema-groepen. Er waren zowel jongeren die werken als zzp’er, als uitzendkracht, mensen met een jaarcontract, nul-uren contracten, jongeren met alle vormen van werk namen eraan deel. Ze hebben ook diverse meningen en politieke voorkeuren. De deelnemers waren deze keer echter wel voornamelijk hoger opgeleid.

Dat komt mede omdat wij inmiddels voor MBO’ers en lager opgeleiden andere initiatieven hebben bedacht, los van het ReflexLAB. In de aanpak voor deze doelgroep gaat het niet zozeer om masterclasses over arbeidsmarktthema’s, maar gaan wij zelf naar de jongeren toe.”

Factsheet
“Ter afronding van ReflexLAB 2016 werken we aan een factsheet met de uitkomsten. Enkele groepen werken nog aan de details van hun plannen. De factsheet zal later deze herfst worden gepubliceerd op de site van ReflexLAB.”

Interview: Hinke Wever, FlexNieuws